Tímarit lögfræðinga - 01.03.2004, Síða 65

er nægjanlegt samkvæmt 121. gr. VSL að þeim sem tryggður er hafi verið um
þetta kunnugt, en ekki er gerð krafa um að áhættan hafi aukist með vilja vá-
tryggðs líkt og í 45. gr. laganna eða lögð á hann tilkynningaskylda líkt og í 46.
gr. laganna. Loks skal nefnt að félagið á ekki uppsagnarrétt samkvæmt 121. gr.
VSL líkt og samkvæmt 47. gr. laganna.36 Nefnd ákvæði 121. gr. VSL eru ófrá-
víkjanleg, sbr. 4. mgr. greinarinnar.37
2.5 Varúðarreglur
I skilmálum er jafnan að finna reglur eða fyrirmæli sem vátryggðum og/eða
öðrum ber að fara eftir til að komast hjá eða draga úr tjóni. Geta slíkar reglur
bæði kveðið á um athafnaskyldu, t.d. að loka skuli fyrir vatnsaðstreymi til vá-
tryggðs sumarhúss þegar hætta er á frosti, og athafnaleysi, t.d. að ekki megi
reykja á vátryggðu verkstæði.38 Er í vátryggingarétti talað um varúðarreglur í
þessu sambandi. Vissulega má segja að slíkar varúðarreglur takmarki frelsi vá-
tryggðs og minnki virði vátryg^ingar hans, en þrátt fyrir það setja VSL engin
takmörk við setningu þeirra.39 I VSL eru hins vegar sett ýmis skilyrði fyrir því
að félag geti borið fyrir sig brot á slíkum varúðarreglum.
I 1. mgr. 51. gr. VSL er fjallað um réttarstöðu vátryggðs ef út af varúðarregl-
um er brugðið í skaðatryggingum. Hafi hann eða annar maður, sem skylt var að
gæta sömu varúðar, vanrækt þá skyldu, ber félagið aðeins ábyrgð að svo miklu
leyti sem telja má sannað að það hafi verið vanrækslunni óviðkomandi að vá-
tryggingaratburðurinn gerðist og hversu víðtækar afleiðingar hans urðu. Er hér
um að ræða orsakareglu þar sem sönnunarbyrðin um að vanrækslan hafi engin
áhrif haft á tjónið hvílir á vátryggðum. Samkvæmt greininni er nægjanlegt að
vátryggður eða einhver annar sem gæta átti varúðar hafi sýnt af sér einfalt gá-
leysi, sbr. orðin „orðið sekur um vanrœkslu“ (auðkennt hér).401 1. mlsl. 2. mgr.
51. gr. VSL er fjallað um rétt félagsins til uppsagnar vátryggingarsamnings þeg-
ar ástæða er til að óttast frekari vanrækslu á varúðarreglum. Samkvæmt 2. mlsl.
2. mgr. 51. gr. VSL er 51. gr. ófrávíkjanleg vátryggðum í óhag.
í 124. gr. VSL er að finna reglur um réttarstöðu vátryggðs við vanrækslu
varúðarreglna í slysa- og sjúkratryggingum. Svara þær að mestu til reglna 51.
gr. laganna um varúðarreglur í skaðatryggingum, en eru þó frábrugðnar þeim í
nokkrum atriðum. Þannig hvílir skyldan til að gæta varúðarreglna samkvæmt
124. gr. VSL á þeim sem tryggður er, en ekki vátryggðum eða öðrum líkt og
samkvæmt 51. gr. laganna. Þá gildir sú regla samkvæmt 124. gr. VSL að auk
36 Lyngs0, (1994), bls. 289-292.
37 Um aukna áhættu sjá nánar Selmer, bls. 165 og áfram; Sorensen, (2002), bls. 186 og áfram og
Lyngso, (1994), bls. 271 og áfram.
38 Sindballe: Dansk forsikringsret. I. hluti. (1948), bls. 106 og Drachmann Bentzon og Christen-
sen, (1952), bls. 293.
39 Sindballe. (1948), bls. 115 og LyngsO, (1994), bls. 295.
40 Sorensen, (2002), bls. 202 og Lyngsö, (1994), bls. 299-300.
59