Tímarit lögfræðinga - 01.03.2004, Qupperneq 154

að skylda til aðgæslu varúðarreglna verður ekki teygð út fyrir það sem leitt
verður af aðstæðum miðað við hefðbundna skýringu 1. mgr. 51. gr. VSL, svo
sem þegar um er að ræða starfsmann vátryggðs eða aðra í þjónustu hans eða
nánum tengslum við hann, enda má ætla að sá hafi verið tilgangur ákvæðisins.
Rétt er hins vegar að taka frant að eðlilegt er að heimila félaginu að þrengja
með skilmálum þann hóp sem verður talið skylt að gæta varúðar, enda væri slíkt
jafnan vátryggðum til hagsbóta. Er það og í samræmi við þá skoðun Amljóts
Björnssonar, sem getið var hér að framan, að mat á því til hverra fyrirmæli um
varúð ná fari eftir efni vátryggingarsamnings.
4.13.3 Skilmálaákvæði um áhrif aukinnar áhættu með vitund
eða vilja þriðja manns
Telja verður réttarstöðuna skýrari að því er varðar aukna áhættu en þegar um
er að ræða vanrækslu þriðja manns á að gæta varúðarreglna. Slá má því föstu
að ekki verður kveðið á um í skilmálum að vitund eða vilji þriðja manns um
aukna áhættu hafi áhrif á bótarétt vátryggðs í ríkari mæli en leitt verður af regl-
um 45.-50. gr. VSL. I 45. gr. VSL er aðeins fjallað um áhrif aukinnar áhættu
með vilja vátryggðs og virðist því ekki gert ráð fyrir að hegðun þriðja manns
verði lögð að jöfnu við hegðun hans. Hins vegar er komið til móts við félagið
að því leyti að það getur borið fyrir sig aukna áhættu hafi vátryggðum verið um
hana kunnugt, þrátt fyrir að hin aukna áhætta sé ekki til komin með vilja vá-
tryggðs, sbr. 46. gr. VSL. Af þeirri reglu má gagnálykta á þann veg að hafi vá-
tryggðum ekki verið um hina auknu áhættu kunnugt beri félagið fulla ábyrgð.351
Þá er tekið fram í greinargerð með frumvarpi til laga um vátryggingarsamninga
að samkvæmt 46. gr. hvíli tilkynningarskylda aðeins á vátryggðum og nái hún
því ekki til vátryggingartaka sé hann annar en vátryggður.352 Má af því draga
þá ályktun að enn síður verði kveðið á um samsömun vátryggðs og annarra
þriðju manna en vátryggingartaka, enda getur félagið ekki borið fyrir sig samn-
ing um að aukning áhættunnar hafi ríkari áhrif en greinir í 45.-49. gr. VSL sam-
kvæmt 1. mgr. 50. gr. laganna. Loks skal bent á að í 2. mgr. 50. gr. VSL er tek-
ið fram að áhættuaukning með vilja vátryggingartaka hafi sömu áhrif og væri
hún af völdum vátryggðs þegar munur, sem vátryggður er í þágu þriðja manns,
er í varðveislu vátryggingartaka. Tilvist þessarar eðlilegu (undantekningar) reglu
verður væntanlega skýrð með því að samkvæmt meginreglunni er ekki heimilt
að semja svo um að aukin áhætta með vitund eða vilja annarra en vátryggðs
leysi félagið úr ábyrgð, eins og áður segir.353
351 Selmer, bls. 168.
352 Alþt. 1953 A, bls. 230.
353 Svipaða skoðun er að finna hjá Hellner, (1965), bls. 320 og í stuttri umfjöllun hjá Thorning
Hansen, NFT 1951, bls. 342-343.
148