Tímarit lögfræðinga - 01.03.2004, Blaðsíða 147
Loks nefnir Lyngs0 ákvæði í skilmálum húftryggingar bifreiða þar sem hegðun
og vitneskja maka vátryggðs og fastra notenda bifreiðarinnar er lögð að jöfnu,
meðal annars m.t.t. ölvunaraksturs.332
í tveimur dómum Vestri-Landsréttar Danmerkur er út frá því gengið að fé-
lagið geti að einhverju marki undanþegið sig ábyrgð vegna þess að þriðji mað-
ur hefur valdið vátryggingaratburðinum af ásetningi eða stórkostlegu gá-
leysi.333 í U 1962:698 (VLD) reyndi á beitingu ákvæðis í skilmálum húftrygg-
ingar bifreiðar, sem kvað á um að félagið væri laust úr ábyrgð vegna tjóna á bif-
reiðinni sem valdið væri af ásetningi eða stórkostlegu gáleysi. Vátryggður var
hlutafélag og var í dóminum talið að ákvæðið tæki til stórkostlegs gáleysis
starfsmanns þess. I U 1962:693 (VLD) reyndi á beitingu sama ákvæðis. Virð-
ist þar gengið út frá sömu forsendum, en talið var að ákvæðið væri ekki nægi-
lega skýrt til þess að félagið væri laust úr ábyrgð vegna tjóns, sem sonur eig-
anda húftryggðrar bifreiðar olli á bifreiðinni með stórkostlegu gáleysi. Ekki var
heldur talið að samsömun yrði í þessu tilviki leidd af almennum reglum vá-
tryggingaréttar. I dómi Frostating lagmannsrett í RG 1974:689 var talið að skil-
málaákvæði húftryggingar bifreiðar, sem kvað á um samsömun vátryggðs og
þeirra sem ábyrgð bæru á bifreiðinni, gengi ekki gegn ákvæðum FAL, enda
stæðu lögin því ekki í vegi að kveðið væri á um frekari samsömun í skilmálum
en leidd yrði af lögunum sjálfum. Niðurstaða dómsins var í framhaldi af því sú
að félagið væri laust úr ábyrgð vegna tjóns sem sonur vátryggðs hafði valdið á
bifreiðinni með stórkostlegu gáleysi.
I tveimur dómum Hæstaréttar virðist hins vegar gengið út frá því að félag-
inu sé ekki heimilt að setja í skilmála sína ákvæði er kveða á um samsömun vá-
tryggðs og þriðja manns í ríkari mæli en leiðir af almennum reglum.
H 1963 417
M ók bifreið. sem hann átti í sameign með K og Þ, á ofsahraða á aðra bifreið og síðan
steinvegg með þeim afleiðingum að stórtjón hlaust af. I skilmálum tryggingarinnar sagði
að undanskildar væm ábyrgð félagsins „skemmdir af ásettu ráði eða sakir stórkostlegrar
óvarkámi“. Bifreiðin var húftryggð hjá F. M, K og Þ kröfðust húftryggingarbóta af F, sem
neitaði greiðslu bóta með vísan til nefnds skilmálaákvæðis. I dóminum var F sýknað af
kröfu M þar sem hann hefði firrt sig bótarétti samkvæmt nefndu ákvæði, en félagið var
dæmt til að greiða þeim K og Þ 2/3 hluta viðgerðarkostnaðar á bifreiðinni þar sem þeir
hefðu ekki fyrirgert rétti sínum til bóta samkvæmt ákvæðinu.334
H 1965 140
E, eigandi húftryggðrar bifreiðar, lánaði dóttur sinni, D, bifreiðina. Við akstur D
skemmdist bifreiðin. Vátryggingafélagið, sem bifreiðin var húftryggð hjá, neitaði
332 Lvngso, (1994), bls. 263 og áfram. Frekari umfjöllun er að finna í I.yngso, (1992), bls. 117 og
(1994), bls. 618-619, 681-682 og 684-685.
333 Lyngsö, (1994), bls. 263.
334 Reifun byggð á DÍV.
141