Tímarit lögfræðinga - 01.03.2004, Blaðsíða 148

greiðslu bóta með vísan til ákvæðis í skilmálum tryggingarinnar þess efnis að und-
anskildar væru ábyrgð félagsins „skemmdir af ásettu ráði eða sakir stórkostlegrar
óvarkámi". E kvað umrætt ákvæði ekki geta átt við þar sem ekki hefði verið um
óvarkámi af hans hendi að ræða. í héraðsdómi var talið að umrætt ákvæði bæri að
túlka þannig að vátryggingartaki missti ekki bótarétt er annar maður ylli tjóninu. I
dómi Hæstaréttar segir að meta beri umrædda skilmála með hliðsjón af 18. og 20. gr.,
sbr. 3. mgr. 2. gr. VSL. Þá segir að lán E á bifreiðinni til D verði ekki metið honum
til sakar, auk þess sem hann beri ekki ábyrgð á akstri bifreiðarinnar né slysi því sem
um var rætt. Samkvæmt því og með skírskotun til forsendna héraðsdóms var félagið
dæmt til að greiða E fullar húftryggingarbætur.335
Erfitt er að segja til um hvert gildi þessara tveggja dóma er í þessu sam-
bandi. Áður en almenn regla verður leidd af þeim verður meðal annars að hafa
í huga að orðalag þess skilmálaákvæðis, sem fjallað er um í dómunum, er frem-
ur óljóst. Væri ákvæðið skýrt eftir orðanna hljóðan gæti það t.a.m. leitt til þeirr-
ar ankannalegu niðurstöðu að félagið væri laust úr ábyrgð vegna skemmda, sem
yrðu á bifreiðinni við árekstur sem stjómandi annarrar bifreiðar hefði valdið
með stórkostlegu gáleysi sínu.336 Má því vera að niðurstaða Hæstaréttar hafi
ráðist að einhverju leyti af óskýru orðalagi ákvæðisins, en hefði orðið önnur ef
tiltekið hefði verið nákvæmlega með hverjum vátryggður hefði þurft að þola
samsömun.337 Sé þetta rétt ályktun má vera að í H 1965 140 sé í raun gengið út
frá sömu forsendum og komu fram í U 1962:693 (VLD) og U 1962:698 (VLD)
sem getið er hér að framan. I öðrum dómi Hæstaréttar er að finna hugleiðingar
um að félagið geti í einhverjum mæli kveðið á um samsömun vátryggðs og
þriðja manns, án þess að neinu sé þar slegið föstu.
H 1988 409
Bróðir eiganda húftryggðrar bifreiðar missti stjóm á bifreiðinni er hann ók henni
hraðar en löglegt var. Bifreiðin lenti utan vegar og skemmdist. í skilmálum trygging-
arinnar sagði að vátryggingarvemdin næði ekki til þess þegar vátryggingaratburðin-
um væri valdið af ásetningi eða stórkostlegu gáleysi ökumanns eða vátryggðs og
neitaði félagið greiðslu bóta með vísan til þess. í niðurstöðu héraðsdóms segir að 2.
mgr. 18. gr. VSL sé umræddu ákvæði ekki til fyrirstöðu, sbr. 3. gr. laganna og grein-
argerð með þeim. í greinargerðinni séu talin upp ófrávíkjanleg ákvæði laganna, og sé
18. gr. VSL ekki þar á meðal. Þá segir að í greinargerðinni sé rætt um hver áhrif það
hafi að vátryggður eða annar maður, sem honum ber að svara fyrir, valdi því að vá-
tryggingaratburðurinn gerist. Hins vegar þótti ekki komin fram nægileg sönnun fyr-
ir því að um stórkostlegt gáleysi hafi verið að ræða, og var félagið því talið greiðslu-
skylt. Hæstiréttur staðfesti dóm héraðsdóms með vísan til forsendna.
335 Reifun byggð á DÍV.
336 Arnljótur Björnsson. TL 1969, bls. 6.
337 Arnljótur Björnsson, TL 1969, bls. 19.
142