Tímarit lögfræðinga - 01.03.2004, Blaðsíða 84

NRT 1949:747 (NH)
A tók líftryggingu hjá vátryggingafélaginu F og var tryggingin bundin við andlát eig-
inmanns hennar, B. Oskaði A þess sérstaklega að B fengi ekki vitneskju um trygg-
inguna og samþykkti F það. A umsókn um trygginguna svaraði A neitandi spumingu
um hvort B hefði haft sjúkdóminn sýfilis. F samþykkti trygginguna, en sendi fylgi-
skjal með vátryggingarskírteininu til A þar sem sagði að vegna þess að B hefði get-
að haft sjúkdóm án vitneskju A, áskildi F sér að vera laust úr ábyrgð ef síðar kæmi í
ljós að B hefði við töku tryggingarinnar eða fyrir þann tíma haft sjúkdóm sem væri
þess eðlis að F hefði ekki tekið trygginguna að sér. Þetta samþykkti A. Fáum árum
síðar lést B og kom þá í ljós að hann hafði haft sýfilis áður en hann giftist A. F neit-
aði greiðslu úr tryggingunni með vísan til þess að það hefði ekki tekið að sér trygg-
inguna ef það hefði vitað hið rétta um sjúkrasögu B. Hæstiréttur Noregs dæmdi F
hins vegar til greiðslu með þeim rökstuðningi að A hefði hvorki vitað né mátt vita
um sjúkdóm þann sem hrjáð hafði B og samkvæmt 6. gr. norsku FAL (sbr. 1. mgr. 5.
gr. VSL) væri félagið bundið svo sem réttar upplýsingar hefðu verið gefnar.111
Til hliðsjónar má nefna að við töku búfjártryggingar er það jafnan gert að
skilyrði að viðkomandi dýr séu heilbrigð.112 Engu að síður er vátryggður vemd-
aður í slíkum tilfellum því að hafi vátryggingartaki verið í góðri trú um heil-
brigði dýrsins ber félagið fulla ábyrgð, sbr. 5. gr. VSL,113 og er það í samræmi
við þau sjónarmið sem hér hefur verið haldið fram.
Lyngsd telur á hinn bóginn að 5. gr. FAL standi því ekki í vegi að félagið und-
anþiggi sig ábyrgð vegna afleiðinga atviks eða aðstæðna sem ekki em að fullu
ljósar við töku tryggingar. I því sambandi nefnir hann dóm í ASD 1954:154
(0LD). Þar var talið að félagið gæti borið fyrir sig ákvæði í vátryggingarskírteini
sem kvað á um að tryggingin tæki ekki til afleiðinga sjúkdóma sem verið hefðu
til staðar við töku tryggingarinnar. Vátryggingartaki hafði við töku tryggingarinn-
ar sagst vera fullfrískur þrátt fyrir að hafa haft hjartasjúkdóm í tíu ár þar á undan.
Af reifun Lyngs0 má álykta að hann telji einu gilda hvort vátryggingartaki var hér
í góðri trú.114 Svipuð niðurstaða varð einnig í dómi Hæstaréttar Danmerkur þann
29. júní 1998 í málinu nr. II4/1998 (U 1998:1380 (HD)), en þar var sambærilegt
ákvæði í skilmálum slysa- og sjúkratryggingar talið gilda fullum fetum gagnvart
vátryggðum án tillits til góðrar trúar hans þegar hann tók trygginguna. Dómur
þessi er reifaður nánar í kafla 3.9.3 hér á eftir. Skýring skilmálaákvæða, sem
varða upphaf eða lok ábyrgðar félagsins, eftir orðanna hljóðan getur þannig vissu-
lega verið nokkuð harkaleg í garð vátryggðs eins og dæmin sýna.
111 Reifun byggð á reifun dómsins í TFR 1950:462. Þó að niðurstaða málsins falli vel að reglum
VSL um rangar upplýsingar við samningsgerð fellur það ekki beinlfnis undir 3. mgr. 10. gr. VSL,
þar sem félagið hafði leitað upplýsinga um sjúkdóminn hjá vátryggingartaka. Orðalag 3. mgr. 10.
gr. norsku FAL er hins vegar aðeins frábrugðið íslenska ákvæðinu, sbr. m.a. Selmer, bls. 163-164.
112 Drachmann Bentzon og Christensen, (1954), bls. 453-454 og Lyngsö, (1994), bls. 740.
113 Drachmann Bentzon og Christensen, (1954), bls. 454.
114 Eins og segir t reifun hans: „.. en policebestemmelse ... kunne páberábes af selskabet i et til-
fælde, hvor forsikringstageren (/ god tro?) havde oplyst, at han var fuldstændig rask ...“. (auðkennt
hér); Lyngsp, (1992), bls. 63 og (1994), bls. 128.
78