Tímarit lögfræðinga - 01.03.2004, Blaðsíða 137

galla er haldinn. Vissulega má færa veigamikil rök fyrir því að félaginu sé nauð-
synlegt að geta takmarkað ábyrgð sína með þessum hætti án tillits til ófrávíkj-
anlegra reglna VSL. Þannig má nefna að félagið á að öðrum kosti óhægt um vik
með að undanskilja yfirleitt tjón sem rakin verða til smíðis-, viðgerðar- eða
byggingargalla, vegna þess að ætla má að vátryggður teldist jafnan í góðri trú
(þ.e. ekki hafa sýnt af sér sök) ef hann hefur fengið viðkomandi mun smíðaðan
eða lagfærðan hjá sérfróðum eða viðurkenndum aðila. Ef skilmálaákvæðin
verða ekki skýrð sem hlutlægar ábyrgðartakmarkanir leiðir það þannig í raun til
þess að félagið ber nokkurs konar ábyrgð á verkinu og hugsanlegum (skaðleg-
um) afleiðingum þess. í framhaldi af því má telja eðlilegt að líta á ábyrgðartak-
mörkun vegna smíðis-, viðgerðar- eða byggingargalla sem takmörkun á þeirri
áhættu sem félagið hefur tekið að sér að tryggja gegn. Sé ákvæðið orðað með
skýrum hætti ætti vátryggður heldur ekki að vera í vafa um að slík tjón falla
utan vátryggingarvemdar hans. A hinn bóginn verður ekki litið fram hjá því að
orðalag ákvæðanna kann að leiða til afar ósanngjamrar og í raun ankannalegr-
ar niðurstöðu fyrir vátryggðan, séu ákvæðin skýrð eftir orðanna hljóðan, þar
sem þau hafa ekki alltaf að geyma orsakareglu. Hér er átt við að sum ákvæðin
kveða á um að félagið sé laust úr ábyrgð vegna tjóns sem verður á þeim hlutum
vátryggðs munar sem smíðisgalli eða viðgerðargalli er á. Samkvæmt orðanna
hljóðan ætti vátryggður þ.a.l. engan bótarétt vegna utanaðkomandi tjónsorsak-
ar, ef síðar kæmi í ljós að smíðisgalli hefði verið á muninum, óháð því hvort sá
galli hefði átt nokkum þátt í því að tjónið varð. I einhverjum (undantekningar)
tilvikum gæti beiting 36. gr. SML komið til skoðunar, en einnig gæti komið til
álita að skýra skilmálaákvæðið út frá orsakareglu ef vafi leikur á um skýringu
þess.
4.11 Geymsla eldfimra efna
Ákvæði sem kveða á um að vátryggður skuli sjá til þess að eldfim efni séu
tryggilega geymd verða talin varúðarreglur í skilningi VSL.298 Slrkar reglur fela
í sér skyldur um eftirlit og aðgæslu af hendi vátryggðs eða annarra og má því
segja að þær séu dæmigerðar varúðarreglur. Oft fela slfk ákvæði í sér dulbúnar
hegðunarreglur sem ber eftir sem áður að skýra með hliðsjón af ófrávíkjanleg-
um reglum VSL. Eins og áður er komið fram ræður orðalag ákvæðanna þar
engu. Þannig má telja skilmálaákvæði þess efnis að félagið væri laust úr ábyrgð
vegna tjóna, sem orsakast af eldfimum efnum sem geymd voru innan 45 metra
frá vátryggðu húsnæði, dulbúna hegðunarreglu sem skýra yrði með hliðsjón af
ófrávíkjanlegum reglum VSL, enda fæli slíkt ákvæði í sér margs konar skyldur
sem vátryggingartaka eða vátryggðum bæri að fullnægja.299
Vanræksla á að gæta varúðarreglu, sem kvæði á um aðgæslu í umgengni við
298 Sindballe, (1948), bls. 113-114 og Arnljótur Björnsson, (1986), bls. 51, 68 og 69.
299 Sjá t.d. Schmidt. (1943), bls. 191-192 og 197.
131