Tímarit lögfræðinga - 01.03.2004, Blaðsíða 167

Orðanotkunin í b-lið 1. mgr. 86. gr. frumvarpsins er afar óheppileg þar sem
fjallað er um þau tilvik þegar útilokað er að afla upplýsinga „frá vátryggðum“.
I frumvarpinu er nefnilega gert ráð fyrir því, líkt og í VSL og gildandi rétti, að
unnt sé að vátryggja líf og heilsu þriðja manns. I slíku tilviki er ekki víst að vá-
tryggður hafi yfirleitt nokkra vitneskju um heilsufar þess sem tryggður er eða
geti veitt upplýsingar þar að lútandi. Vátryggingartaki, vátryggður og loks sá
sem tryggður er kunna að vera þrír mismunandi einstaklingar, en vátryggður er
„sá sem samkvæmt vátryggingarsamningi á rétt á að krefja um bætur“ sam-
kvæmt skilgreiningu c-liðs 2. gr. frumvarpsins.390 Hér hefði því óneitanlega
verið heppilegra að halda þeirri hugtakanotkun, sem fest hefur sig í sessi hér á
landi eftir setningu VSL, og raunar einnig á hinum Norðurlöndunum, og nefna
viðkomandi „þann sem tryggður er“ eða eitthvað í þeim dúr til aðgreiningar.
í 2. mgr. 86. gr. frumvarpsins segir síðan:
í sjúkratryggingum getur félagið í skilmálum gert fyrirvara um að það beri einungis
ábyrgð á sjúkdómi hafi einkenni hans komið fram eftir ákveðið tímamark. Hið sama
á við um vátryggingu á örorku í tengslum við líftryggingu.
Með þessu ákvæði er kveðið á um rétt félagsins til að takmarka gildissvið
sjúkratryggingar með því að kveða svo á um í skilmálum að félagið beri ein-
ungis ábyrgð á sjúkdómum sem sýnt hafa einkenni eftir ákveðið tímamark. Um-
fjöllun í greinargerð með frumvarpinu hefði mátt vera nokkuð ítarlegri að því
er varðar þetta ákvæði, enda verður ekki betur séð en að í því geti falist nokk-
ur afturför að því er varðar réttarstöðu vátryggðs þegar sjúkdómaákvæði eru
annars vegar, þegar höfð er hliðsjón af forsendum og skýrum ummælum Hæsta-
réttar í H 1997 1808 sem reifaður var í kafla 4.5. Hér stendur einnig eftir ósvar-
að hver er raunverulegur munur á því annars vegar að sjúkdómur eða mein „sé
fyrir hendi“ á tilteknu tímamarki, sbr. orðalag 1. mgr. 86. gr. frumvarpsins, og
hins vegar því að einkenni sjúkdóms hafi „komið fram“, sbr. orðalag 2. mgr. 86.
gr. frumvarpsins. Er ekki Ijóst hvers vegna nauðsynlegt er að tvenns konar regl-
ur gildi um þessi tilvik. Má þó vera að það ráðist af því að þessi tímamörk falli
ekki alltaf saman, sbr. umfjöllun um 120. gr. VSL í kafla 3.5 hér að framan.
6. LOKAORÐ
Hér að framan hefur verið leitast við að draga mörk á milli þeirra ábyrgðar-
takmarkana sem ber að skýra með hliðsjón af ófrávíkjanlegum reglum VSL
annars vegar og þeirra sem falla utan gildissviðs nefndra reglna hins vegar. Um
efni þeirra síðamefndu ríkir að meginstefnu til samningsfrelsi, þar sem helstu
skorður er einungis að finna í almennum reglum samningaréttar og ógildingar-
reglum laga nr. 7/1936 um samningsgerð, umboð og ógilda löggeminga.
390 Sú skilgreining er í samrærni við skilgreiningu 3. mgr. 2. gr. VSL á hugtakinu þar sem segir:
„Vátryggður" merkir þann, sem kröfu á um greiðslu bóta, er til hennar kemur“.
161