Tímarit lögfræðinga - 01.03.2004, Blaðsíða 179

Á nokkrum öðrum sviðum eru augljós blæbrigði milli norsku skilmálanna
og ensku ITC reglnanna. Má í því sambandi benda á að samkvæmt skilmálun-
um getur vátryggingin ekki neitað greiðslu bóta þegar vátryggði hefur brotið ör-
yggisreglur, nema hann geti sannað að samband sé milli þess brots og tjónsins
sem varð.
Reglur skilmálanna, varðandi það hvaða trygging skuli greiða tjón þegar
fleiri tímabil koma til greina, hafa tekið breytingum á síðari árum. Meginregl-
an er sú að tryggingin, sem er í gildi þegar bótaskyldur atburður á sér stað, skuli
bera skaðann. Frá þessu eru þó undantekningar. I samþykktunum frá 1996 var
svo fyrir mælt að uppgötvist tjón eftir að trygging er útrunnin skuli þeir vá-
tryggjendur bera tjónið sem skipið höfðu í tryggingu þegar hinn bótaskyldi at-
burður varð. Ef skipið hins vegar skiptir um vátryggjendur eftir að bótaskyldur
atburður hefur orðið, en tjón verður ekki vegna þess atburðar fyrr en nýir vá-
tryggjendur hafa tekið við, þá skulu þeir bera skaðann samkvæmt hinum nýju
reglum. Að þessu leyti svipar skilmálunum til ensku ITC reglnanna.
Öðru máli gildir þegar tvær orsakir hafa valdið tjóni, önnur sem vátrygging-
in nær til, hin ekki. Samkvæmt skilmálunum skal þá skipta tjóninu milli vá-
tryggingar og eigenda. Þar ber á milli skilmálanna og ITC reglnanna.
Fundarmenn sem til máls tóku voru sammála um að hvað sönnunarbyrði á-
hrærir væru norsku skilmálamir einfaldari, auk þess sem skýringar í greinar-
gerðinni hjálpuðu til við ákvarðanir í því sambandi.
6. UM BRÁÐABIRGÐAVIÐGERÐIR
Fyrst var rætt um ITC reglumar varðandi bráðabirgðaviðgerðir. Með tilkomu
gámavæðingarinnar hefur margt breyst, m.a. viðdvöl kaupskipa í höfnum, sem
áður stóð dögum og vikum saman við upp- og útskipun hundmða smáhluta sem
nú er lokið með gámum á örfáum klukkustundum. Utgerðarkostnaður kaupskipa
er hár og því vilja útgerðarmenn ljúka hverri ferð á sem skemmstum tíma. Af þessu
leiðir að verði skip fyrir tjóni vill eigandinn að viðgerðin taki sem skemmstan
tíma og valdi sem minnstum töfum. Velur útgerðin þá oft þann kost að láta gera
við tjónið til bráðabirgða til þess að forðast töf, en láta fullnaðarviðgerð bíða þar
til skipið verður hvort sem er stöðvað, t.d. vegna flokkunarviðgerða eða breyt-
inga. Bráðabirgðaviðgerðir teljast þær sem ekki gagnast skipinu til frambúðar og
fjarlægja verður þegar fullnaðarviðgerð fer fram. Kostnaður vegna slíkra við-
gerða sem einungis eru framkvæmdar í þágu útgerðarinnar, en ekki eru í þágu
vátryggjenda að neinu leyti, fellur almennt á eigenduma eina. Frá þessari meg-
inreglu em þó undantekningar, sé t.d. ekki aðstaða í viðkomuhöfn til að fram-
kvæma fullnaðarviðgerð myndu bráðabirgðaviðgerðir bættar samkvæmt ITC
reglunum. í dómi sem féll 1950 í máli Irvine gegn Hine og öðru 1965 vegna
M.S. Medina Princess vom bráðabirgðaviðgerðir bættar af tryggingunni, en þær
vom nauðsynlegar til þess að unnt væri að draga skip til hafnar þar sem hag-
kvæmt var að láta framkvæma fullnaðarviðgerð.
Önnur undantekning er almennt gerð vegna skipa sem sigla á föstum áætl-
173