Tímarit lögfræðinga - 01.03.2004, Side 110

að meira þarf til að koma en einungis að ökumaðurinn hafi ekið án gilds öku-
skírteinis eigi félagið að losna undan ábyrgð.204 Ekki verður talið að neinu
breytti þó að í skilmálunum segði að vátryggingin/e/// úr gildi á því tímamarki
þegar ökutækinu væri ekið af ökumanni án gilds ökuskírteinis eða kveðið væri
á annan hátt á um að gildistími tryggingarinnar miðaðist við þær aðstæður. Fé-
lagið getur ekki komist framhjá 51. gr. VSL með því einu að orða ábyrgðartak-
mörkun sína þannig að hún virðist einungis varða tímamörk tryggingarinnar.
Ekki þarf heldur að velkjast í vafa um að ákvæði þess efnis að tryggingin félli
úr gildi þegar vátryggður sýndi af sér gáleysi yrði skýrt með hliðsjón af 20. gr.
VSL.
Nátengdur ákvörðun á gildistíma tryggingar er réttur félagsins til uppsagnar
vátryggingarsamnings. Félagið getur ekki áskilið sér rétt til uppsagnar vátrygg-
ingarsamnings í meiri mæli en leiða má af ófrávíkjanlegum reglum VSL, svo
sem vegna rangra upplýsinga við samningsgerð, aukinnar áhættu eða vanrækslu
á að gæta varúðarreglna.205 Vart þarf að taka fram að ákvæði þess efnis, að fé-
lagið segði vátryggingarsamningnum upp sjálfkrafa við þær aðstæður að vá-
tryggður (eða aðrir) sýndu af sér gáleysi, hefði ekki gildi gagnvart vátryggðum
eftir orðanna hljóðan.
3.9.4 Landfræðilegt gildissvið vátryggingar
Skilmálaákvæði sem afmarka landfræðilegt gildissvið vátryggingar verða
jafnan talin hafa gildi eftir efni sínu, óháð ófrávíkjanlegum reglum VSL.206
Akvæði í skilmálum þess efnis að viðkomandi vátrygging gilti „á íslandi“ eða
„í Evrópu“ hefði því gildi eftir orðanna hljóðan óháð því hvort vátryggðum var
ljóst hvar vátryggingaratburðurinn varð. Sem fleiri dæmi mætti nefna ákvæði
sem kveða á um að vátrygging gildi „á því heimili vátryggingartaka sem nefnt
er á vátryggingarskírteini'1,207 eða vátrygging taki til „búsmuna sem eru hér-
lendis utan heimilis [vátryggingartaka]“.208 Þá getur skilmálaákvæði einnig
204 Nánar verður fjallað um ákvæði þetta í kafla 4.2.
205 Sindballe, (1948), bls. 25 og 229 og áfram og Lvngso, (1994), bls. 147 og áfram.
206 Drachmann Itentzon og Christensen, (1952), bls. 59-60: Hellner, (1955), bls. 48-49 og
(1965), bls. 82; NOU 1983:56, bls. 80; Selmer. bls. 195 og Sorensen. (1990). bls. 205 og áfram.
Tilgreining á staðsetningu vátryggðs munar getur hins vegar varðað afmörkun vátryggingarandlags
eins og rætt var í kafla 3.9.2. Sindballe telur hins vegar að skilmálaákvæði um mörk landfræðilegs
gildissviðs tryggingar skuli skýra með hliðsjón af reglum FAL um aukna áhættu að því leyti sem
þau heyra ekki til afmörkunar á vátryggingarandlaginu, sbr. Sindballe. (1948), bls. 25, og ef mögu-
legt hefði verið, gegn hærra iðgjaldi, að rýmka landfræðileg mörk slysatryggingar, þá sé eðlilegra
að félagið beri ábyrgð samkvæmt pro rata reglu 121. gr. FAL, sbr. Sindballe, (1941), bls. 19.
Christrup gagnrýnir hins vegar þá skoðun, eins og kom fram í kafla 3.7.3, sbr. Christrup, Juristen
1941, bls. 173-174. Schmidt telur að 83. gr. FAL verði beitt með lögjöfnun um aðrar greinar trygg-
inga en brunatryggingar, þannig að landfræðileg mörk tryggingar hefðu ekki fortakslaust gildi
gagnvart vátryggðum, sbr. Schinidt, bls. 96.
207 Tilvitnunin er úr skilmálum fjölskyldutryggingar hjá íslensku vátryggingafélagi.
208 Tilvitnunin er úr skilmálum fjölskyldutryggingar hjá íslensku vátryggingafélagi.
104