Uppeldi og menntun - 16.02.2007, Qupperneq 111

111
BIRNA M. SVANBJÖRNSDÓTT I R
sér stað meðal eldri nemenda, frá miðjum grunnskóla og upp úr, en margir hafa ekki
viljað trúa því að einelti ætti sér stað meðal barna á leikskólaaldri og því talið óþarft
að vera með aðgerðir til að hindra það (Rigby, 2002). Rannsóknir hafa þó sýnt að
sum leikskólabörn beita við ákveðnar aðstæður endurtekinni ofbeldislegri hegðun af
ásettu ráði gegn jafnöldrum sem eru valdaminni og leggja þau þannig í einelti. Sam-
kvæmt reynslukönnun Alsaker og Valkanover sem gerð var í Bern í Sviss árið 2000 á
190 drengjum og 154 stúlkum á leikskólaaldri voru um 6% barna á aldrinum 5–8 ára
þolendur eineltis, 10% voru gerendur og þolendur og 11% voru gerendur. Þessar nið-
urstöður eru í samræmi við sambærilegar rannsóknir á grunnskólabörnum og gefa til
kynna að huga þurfi að forvarnaraðgerðum hjá svo ungum börnum líka (Alsaker og
Valkanover, 2001).
Nokkuð stór hópur foreldra vildi fræðast um námstækni en þar er sóknarfæri
sem skólarnir gætu nýtt sér. Velta mætti fyrir sér hvort foreldrar hafi leitað eftir slíkri
fræðslu til skólans eða hvort þeir hafi ekki látið í sér heyra eins og raunin virtist vera
í Kópavogi þar sem einungis fáir foreldrar höfðu samband við skólann þó að þeim
fyndist samvinna heimilis og skóla mikilvæg (Elísabet Svavarsdóttir og Ólafur Guð-
mundsson, 1996). Ljóst er að skólarnir þurfa með markvissum hætti að finna leiðir til
að virkja foreldra til samstarfs við skólann, finna leiðir í samvinnu við þá svo þeim
finnist samstarfið skila þeim einhverju og styrki þá í hlutverkum sínum. Eins og kemur
fram í ETAI rannsókninni skilar fræðsla til foreldra sér til barnanna á jákvæðan hátt.
Gæta þyrfti þess að fræðsla fyrir foreldra væri hagnýt og tengdist námi nemenda,
þroska þeirra, félagstengslum eða forvörnum en slík fræðsla virðist skila bestum ár-
angri (Ingibjörg Auðunsdóttir, 2006; Rósa Eggertsdóttir og Gretar L. Marinósson o.fl.,
2002).
Ef skoðað er á hvern hátt foreldrar óskuðu eftir stuðningi er ljóst að flestir sögð-
ust vilja fyrirlestra, námskeið og persónulega ráðgjöf. Færri vildu umræðuhópa og
leshringi en slíkt gerir hugsanlega meiri kröfur til þátttakenda. Svör foreldranna um
stuðning miðuðust að mestu við fræðslu en þó mátti af athugasemdum foreldra ráða
að þeim fyndist þörf á viðhorfsbreytingu til uppeldismála í þjóðfélaginu og kölluðu
eftir stuðningi í daglegum störfum. Vissulega er hægt að styðja foreldrana á annan
hátt en með beinni fræðslu og tengja það meira við dagleg störf, t.d. með því að bjóða
þeim að leita til skólans ef það er eitthvað sem þeir vilja ræða í sambandi við uppeld-
ismál eða taka þátt í skólastarfinu á einhvern hátt. Eins mætti skólinn, kennarar eða
aðrir sérfræðingar sem skólinn er í tengslum við hugsanlega vera enn betur vakandi
fyrir þörfum foreldra og hafa frumkvæði að því að ræða uppeldismál við þá, óháð
námsframvindu, en foreldrar virtust ekki telja þekkingarfræðslu vera mikilvægasta
viðfangsefni skólanna. Einnig þyrfti að leggja meiri áherslu á að foreldrar kynntust
innbyrðis, ræddu saman og styddu hver annan í foreldrahlutverkinu.
Þátttakendur í rannsókninni voru yfirleitt frekar jákvæðir og margir skrifuðu
hvatningarorð til rannsakanda á spurningalistana og er það mjög ánægjulegt, en velta
má fyrir sér hvort niðurstöðurnar hefðu orðið aðrar ef þátttakan hefði verið enn meiri
og þeir 49 (af 180) sem ekki svöruðu spurningalistanum hefðu gert það. Hvaða hópur
var það sem svaraði ekki og hvernig má ná til hans? Líður börnum þeirra sem ekki