Uppeldi og menntun - 16.02.2007, Blaðsíða 163

163
HANNA RAGNARSDÓTTIR, HILDUR BLÖNDAL
og félagslegri þróun verði þeir dauðadæmdir og óviðkomandi samfélaginu. Bauman
(1997) talar um nauðsyn þess að háskólar séu „fjölhljóma“ (e. multivocal) og rökstyður
það þannig að þar sem erfitt sé að segja fyrir um hvers konar sérþekking verði nauð-
synleg í framtíðinni sé mikilvægt að háskólar styðji við ólíkar hugmyndir, nálganir
og framtíðarsýn. Sumir fræðimenn hafa lagt til að inntak náms á öllum skólastigum
verði endurskoðað með hliðsjón af vaxandi fjölbreytileika samfélaga. Er þá vísað til
þess að inntak náms er víða fyrst og fremst tengt sögu og menningu viðkomandi lands
og tilteknum meirihlutahóp eða -hópum. Breyttar áherslur feli þannig í sér víðari sýn
á menningu og samfélag og horfi til stöðu allra einstaklinga í samfélaginu (Hanna
Ragnarsdóttir, 2005). Í grein Cordeiro o.fl. (2003) er fjallað um mikilvægi þess að há-
skólar skapi umræðu og leitist við að efla skilning nemenda á fjölbreytileika menn-
ingar, ólíkum tungumálum og málefnum tengdum hnattvæðingu. Kennarar í kenn-
araháskólum þurfa að mati þeirra að huga að alþjóðavæðingu námskráa, en til þess að
hún geti átt sér stað telja þeir að samkomulag þurfi að vera um það hvers konar þekk-
ingu og reynslu kennaranemar þurfi til að geta starfað í fjölmenningarsamfélagi. Aðrir
fræðimenn hafa fjallað um fjölbreytta nemenda- og kennarahópa og áhrif fjölbreyti-
leikans á háskólastarfið. Gundara (2000) segir að fjölbreyttur eða fjölmenningarlegur
nemendahópur og fjölmenningarleg menntun sé ný áskorun fyrir háskóla, ekki síst
kennaraháskóla og kalli á eftirfarandi breytingar: Stefnu og skuldbindingar einstakra
stofnana; aukna þekkingu kennara og starfsþróun; fjölbreyttari kennarahóp; alhliða
skipulagsbreytingar í háskólanámi kennara og sterkari tengsl háskóla við samfélagið
og þróun þess. Gundara telur að þessa þætti skorti almennt í háskólum í Evrópu sem
að stórum hluta miðist við tiltekinn hóp samfélagsþegnanna. Taylor (2000) telur það
grundvallaratriði að samsetning starfsliðs háskóla sé í samræmi við fjölbreytileika
nemendanna eða þann fjölbreytileika sem stefnt er að. Það þurfi að skapa stofnana-
menningu innan háskóla sem viðurkennir gildi menningarlegs fjölbreytileika og virkj-
ar minnihlutahópa til þátttöku. Hann bendir einnig á að gott aðgengi ólíkra hópa að
háskólum á jafnréttisgrundvelli dugi ekki til, heldur þurfi einnig að leggja áherslu
á virka þátttöku allra nemenda innan háskólanna í mótun sameiginlegrar stofnana-
menningar. Hugmyndir Sergiovanni (1999) um skóla sem samfélög eru einnig mik-
ilvægar í þessu samhengi. Sergiovanni hefur bent á að forysta og skipulag hafi þýð-
ingarmiklu hlutverki að gegna í þróun fjölmenningarlegrar menntunar. Skólinn geti
þannig verið vettvangur ólíkra „samfélaga“, sem sjá þegnum sínum fyrir kenningum
og ramma. Skólar þurfi fyrst og fremst að vera samfélög með tilgang, þar sem þegnar
hafi þróað með sér sameiginlega hugsun, náð samstöðu um tiltekna hugmyndafræði
og tileinkað sér viss grunngildi. Sergiovanni fjallar einnig um samfélög fyrir alla í
skólum þar sem gagnkvæm virðing ríki gagnvart fjölbreytileika hvað varðar t.d. efna-
hag, trúarbrögð, menningu, uppruna eða fjölskyldu.
Segja má að margar framangreindra hugmynda birtist í yfirlýsingu um háskóla-
menntun í Evrópu frá ráðherrum menntamála sem þátt eiga í Bologna-ferlinu
(Bologna Secretariat Website. Department for education and skills, 2007). Þar kemur
fram að í undirbúningi sé samevrópskt háskólasvæði (European Higher Education Area
– EHEA), sem m.a. er ætlað að bregðast við hnattvæðingu og byggist á akademísku