Helgafell - 01.09.1944, Blaðsíða 141

ALDAHVÖRF
299
lífheimsins: Sérhvert þeirra er víðtæk-
ara en hið næsta á undan, en jafnframt
margbrotnara og fullkomnara að gerð.
1 rúmbundnum skilningi virðast hin
smærri vera einingar allra hinna, sem
stærri eru.
En sagan er ekki nema hálfsögð á
vegum rúmsins, án þess að tím-
inn komi til. Sérhver einstaklingur,
maðurinn engu síður en dýr lægstu
tegundar, hefur þróunarferil sinn
á mjög lágu stigi, en þumlungar
sig áfram til fullkomnunar. Vér vit-
um ennfremur með fullri vissu, að öll
þróun fortíðarinnar hefur gengið í stig-
um, af einu skipulagssviði yfir á ann-
að margbrotnara, er samsvara þróun-
arferli hinna fullkomnustu lífvera í
megindráttum. Ólífrænt efni var und-
anfari sólkerfanna. Sólkerfin urðu til
á undan öllu lífi. Einhvers konar frum-
líf, ef til vill eitthvað áþekkt lífi vír-
usanna, sem vér höfum nú undir raf-
sjánni, fór á undan jurtagróðri. Á eftir
jurtunum komu dýrin til sögunnar og
maðurinn enn síðar. Enn liðu tímar
eftir tilkomu mannsins, áður en til
yrðu þær félagsheildir, sem nefndar
eru fjölskyldur og ættir. Þvínæst mynd-
uðust kynflokkar villimanna, síðar
borgríki með hærri menningu og loks
þjóðríki þau, er nú standa.
Því er oft haldið fram, að ,,annað
lögmál“ hita-aflfræðinnar bendi til
þess, að eftir því sem tímar líði, dragi
úr röð og reglu í hinni ólífrænu nátt-
úru. Hér er því til að svara, að skil'
greining eðlisfræðinnar á röð og reglu
á sennilega ekki við um skipun líf-
heims vors, eða þá að viðgangur hins
lífræna skipulags jafnast upp með
gagnstæðri þróun annars staðar í nátt-
úrunni. (Siá aths. að greinarlokum).
Getur nokkur maður, sem hugleiðir
þessa ævintýralegu skipulagsþróun í
hinum lífræna heimi um undanfarnar
milljónir ára, verið svo andlega volað-
ur, svo kotungslega þröngsýnn, svo for-
hertur í flónskunni, að hann láti sér
til hugar koma, að sú mannfélagsskip-
un, sem vér búum nú við, sé kóróna
sköpunarverksins, hið æðsta og hinzta
stig allrar þróunar ? Tignendur liðinna
tíma, flóttamennirnir af vettvangi sam-
tíðarinnar, sem hreiðra um sig í gull-
aldardoðröntum eða bæla sig í skauti
18. aldarinnar, mæla stundum á þá
lund sem sú væri skoðun þeirra. Þeir
staðhæfa t. d., að mannkyninu hafi
frekar þokað aftur á bak en áfram
síðan á dögum Platós. Miðað við tíma-
bil þróunarsögunnar, má Plató raun-
ar heita samtíðarmaður vor, sem nú
lifum. En furðulega miklu hafa sið-
menntaðir menn þó áorkað, síðan uppi
voru hinir fornu spekingar í Hellas,
Egyptalandi og Kína.
Vér getum verið þess fullvissir,
að sú leið, sem í raun réttri liggur
jram á uið á vorum dögum, er mörk-
uð af þeim öflum, er stefna að
bættri og aukinni skipulagningu, —
ekki vélrænni ,,nýskipan“, að hætti
fasista, heldur skipulagi, sem á sér
rætur í frjóu og frjálsu eðli mannsins.
Samvirkt heimsríki er ekki, svo sem
margir virðast ætla, fáránleg og stað-
laus draumsýn, heldur örugg lausn á
vandamálum vorum, með alla hina
undanförnu þróun að bakhjarli. Þessi
trú, ef trú er hér réttnefni, má vera
öllum fylgismönnum sósíalismans til
trausts og halds. Hverjum áföllum
sem málstaður mannkynseiningarinnar
kann að sæta um vora daga, getur viss-
an um staðreyndir lífþróunarinnar á-
vallt lagt þeim á tungu orð Galíleís fyr-
ir rannsóknarréttinum: ,,En áfram
heldur hún samt“. Hvert það afl, er
gerist þrándur í götu hins samvirka
heimsríkis, þar sem allar kynkvíslir
mega una sáttar saman í löghelgi þeirr-
ar lífsreglu, að hver starfi eftir getu,
en beri úr býtum eftir þörfum, sérhvert
slíkt afl á sér ósigur vísan að lokum.
Gegn heimsrásinni megnar engmn