Helgafell - 01.09.1944, Blaðsíða 230

388
HELGAFELL
sem enginn geti tekið til þess, þó að svo fá-
mennt ríki yrði seinna meir að kippa að sér
hendinni og draga nokkuð úr íburðinum, og
vissulega væri það t. d. ósanngjarnt að meina
oss að hjálpa stórveldunum til að aura saman í
alþjóðabanka, þá stundina sem vér höfum ráð
á því. Og þannig er í ýmsu tilliti bæði gagn
og gaman að því að vera smáríki, enda hefur
það firrt oss margri ábyrgð, sem voldugri ríki
hefðu naumast getað skotið sér hjá. Enginn
getur ætlazt til þess, að vér grípum til vopna
til varnar heimsmenningunni, og það er að sjálf-
sögðu látið óátalið, þó að vér söfnum nokkru
fé þau árin, sem styrjaldir geisa, vegna þess
að allt slíkt er svo lítið á heimsmælikvarða,
að það tekur því ekki að fárast yfir því. Þetta
ábyrgðarleysi er hvorki sjálfskapað né ámælis-
vert, en hins vegar megum vér varast að miða
hegðun vora allt of mikið við það. Sú hætta
vofir yfir í hvert sinn, sem vér högum fram-
ferði voru með hliðsjón af því, að vér séum
vegna smæðar vorrar sérfyrirbrigði, sem al-
þjóðlegar velsæmiskröfur taki ekki til, eins og
þegar vér setjum alræmda nazista í ábyrgðar-
miklar trúnaðarstöður, á sama tíma og aðrar
siðmenntaðar þjóðir telja sóma sínum og ör-
yggi bezt borgið með því að velja þeirri mann-
tegund annað og maklegra hlutskipti.
#
# #
En ef það má vera ríki ávinningur að vera
fámennt og lítið, þá kemur það sér ekki síður
vel fyrir margan einstaklinginn að vera hluti
af smárri þjóð. Fámennt ríki þarf að hafa
„sína ögnina af hverju“, og þess vegna kom-
ast þeim mun fleiri menn til metorða í fá-
mennu ríki en stóru. Vér höfum t. d. um
þessar mundir sex manna ráðuneyti, og þyk-
ir engum mikið, en það jafngildir samt því,
að Svíþjóð, sem er annað smáríkið frá, hefði
rúmlega þrj.ú. hundruð. ráðherra. Þá höfum
vér e.innig hér á. Islandi' fjölmennan félagsskap
frímúrara, Rotary-klúbb og fleiri reglur, sem
hver um s.ig þykir mjög fínn og virðulegur
félagsskapur annars staðar. En hvað skyldu
þcir vera margir mcðlimirnir í þessum félög-
um hér á Iandi, sem að öðru jöfnu hefðu mátt
gera- sér- að góðu -að ■ halda• áfram að vera í
félagi sendisveina eða matvörukaupmanna, ef
þeir hefðu verið borgarar fjölmennara ríkis?
Og það þarf ekki að vera svo vegna þess, að
lnnir sömu menn ættu ekki skilið að komast
í svona yndislegan félagsskap, heldur er einung-
is hætt við því, að í stórbrotnara umhverfi hefði
sézt yfir þá. Elér þekkja menn aftur á móti
næsta vel hver til annars, og sökum mann-
fæðarinnar geta jafnvel þeir, sem minnst hafa
tranað hæfileikum sínum fram, átt von á
skyndilegri forfrömun en annars st'aðar væri
hugsanleg. Þetta kemur sér einatt mjög vel
og er enda ríkinu fyrir beztu eins og mörg
dæmi sýna. Ég efast t. d. um, að vér hefðum
borið gæfu til þess að eignast Vilbjálm Þór
fyrir sendiherra og utanríkismálaráðherra, ef
vér hefðum verið öllu fjölmennari en vér er-
um, og satt að segja hryllir mig beinlínis við
þeirri tilhugsun, að ef slíkur maður hefði verið
fæddur og upp alinn í Bandaríkjunum, væri
hann sennilega enn þann dag í dag bara dug-
legur kaupfélagsstjóri í Chicago. Ekki getur
heldur hjá því farið, að líkindin fyrir svo nær-
tækum frama orki á einstaklinginn til bjart-
sýni og vellíðunar, því að fáir eru gersneyddir
veraldlegum metnaði í sama mæli sem meist-
arinn Chaó Fú, er uppi var á þriðju öld fyrir
Krists burð. Hann leitaði sér athvarfs í hæstu
trjám til að vera sem lengst frá jörðinni, og
þegar sendimenn voru gerðir á fund hans til
MEISTARINN CHAÓ FÚ að .b,°ða h°n'
OG FRAMSÓKNAR- nm kielsaratIS‘1’
FLOKKURINN f, . hann. Se"
ekki nægja að
hafna þeirri sæmd, heldur fór hann og þvoði
sér um eyrun, svo að hlustir hans mættu hreins-
ast af jafn veraldlegu tilboði. Vor á meðal
komast engir í hálfkvisti við Chaó Fú að
blygðunarsemi, nema helzt foringjar Fram-
sóknarflokksins. Margir þeirra hafa forðað sér
í tæka tíð undan áhyggjum heimsins upp í
svo háar stöður, að þeir fást ekki þaðan aftur,
og nú seinast hafa þeir hafnað tilboði um
þátttöku í ríkisstjórninni. Líklega eru þeir
samt, enn sem komið er, skemmra á veg komn-
ir en Chaó Fú, því að naumast mundi hann
hafa l.iðið Ólafi Thórs að flekka eyru sín í
marga mánuði með.^svo. osæmilegrL málaleit-