Helgafell - 01.09.1944, Blaðsíða 155

í DAG OG Á MORGUN
313
an unnið styrjaldir. Farsóttirnar heyja oftast
orusturnar, en þeir reka flóttann og leggja á
smiðshöggið. Taugaveikin og sifjalið hennar,
svarti dauði, kólera og blóðkreppusótt hafa ráð-
ið úrslitum fleiri herferða en Sesar, Hannibal,
Napóleon og allir aðrir helztu herforingjar, er
sögur greina frá“.
Enn í dag eru mönnum í fersku minni hin-
ar mannskæðu drepsóttir, sem sigldu í kjölfar
fyrri heimsstyrjaldar. Þrjár milljónir manna lét-
ust úr taugaveiki, og inflúenza dró rúmar tutt-
ugu og tvær milljónir manna til dauða. Allar
vígvélar styrjaldarinnar voni ekki hálfdrætt-
ingar á við stormsveitir dauðans, sýklana. Ekki
hefur að vísu tekizt að uppræta drepsóttir, en
varnarvopnin gegn þeim eru orðin svo öflug,
að undrum sætir, á móti því sem áður var.
Margar munntömustu skrýtlurnar, sem
þessi styrjöld hefur Iagt gamansömum Banda-
ríkjamönnum á tungu, gera gabb að því, hve
mörgum sinnum innspýtingarnálin sé rekin í
handlegginn á hverjum nýliða í hernum.
Bandaríkjahermenn em gerðir sæmilega ónæm-
ir fyrir taugaveiki, bólu, gulu og svarta dauða.
Reynsla sú, sem fæst af þessum innspýting-
um, mun verða læknum lærdómsrík og koma
þeim að góðu gagni til að hefta útbreiðslu
farsótta.
Nýja töfralyfið, penisillin, sem unnið er úr
myglu á brauði og osti, er talið taka sulfalyfj-
unum langt fram. Það er talið hundraðfalt
sterkara, en hefur þó engar eiturverkanir eftir
á. Það hefur reynzt banvænt sýklum þeim,
sem valda beinbólgu, lungnabólgu og barna-
veiki, og einnig reynzt vel gegn hættulegustu
tegundum af blóðeitrun. Svo kröftugt er lyf-
ið, að sagt er, að einn dropi af því nægi til að
drepa sýklahóp, sem fylla mundi nokkur bað-
ker.
Ef til vill er árangurinn af notkun penisill-
ins við sýfilis furðulcgastur. Áður en það kom
til sögunnar, hafði þó stórkostlega unnizt á
í baráttunni við þennan skaðræðissjúkdóm,
þegar Ehrlich fann salvarsanið, sem frægt er
orðið. Eftir að sulfalyfin komu til sögunnar,
var farið að nota ákveðnar tegundir þeirra til
þess að flýta batanum og gera lækninguna
sársaukaminni og öruggari. Enn er það nýjast,
að vekja sjúklingnum sótthita, og virðist sú
meðferð einkum koma að gagni við sjúkdóm-
inn á byrjunarstigi. Og nú telja læknar allar
horfur á því, að penisillin munj reynast hið
langþráða, eiturlausa lyf, sem gæti læknað
sjúkdóminn skjótlega.
Tveir hinir erfiðustu sjúkdómar, scm þjá
mannkynið, halda enn velli gegn öllum lyfj-
um. Krabbameinsrannsóknum miðar vcl og
stöðugt áfram, en enginn ábyrgur vísindamað-
ur mun telja algilt læknisráð við þessum sjúk-
dómi á næstu grösum. Hins vegar mundi eng-
inn ábyrgur vísindamaður reka upp stór augu,
þó að slíkur læknisdómur fyndist á næst-
unni.
Dómbærir sérfræðingar setja allmiklar vonir
á þann árangur, sem orðið hefur af rannsókn-
um á einni tegund krabbameins. Sérstakri teg-
und hormóna hefur verið beitt við krabba-
mein í blöðrubotnskirtli, og virðist hafa haft
vænleg áhrif. En áherzla er lögð á, að þessi
læknisaðgerð sé bundin við aðeins eina tegund
meinsins — krabbamcin í blöðrubotnskirtli.
Læknum ber saman um, að ef þeim lánist að
ná tökum á einni tegund meinsins í dag, kunni
að verða sigrazt á annarri á morgun, og þann-
ig hverri af annarri, unz lýsa má lokasigri
yfir þessum erkióvini lífsins.
Ekki er ólíkt á komið með- kunningja allra,
kvefinu, og krabbameini. Ekkerti læknislyf
hefur fundizt við því, en þó ætla ýmsir lækn-
ar, sem fást við vírusrannsóknir, að þeir séu
að komast á nokkurn rekspöl, og eins kunni
■patulin, sem unnið er úr penisillin, að koma að
haldi. En mikilvægur árangur hefur náðzt í
vörnum gegn bæði kvefi og hinni illræmdu
inflúenzu, en þau má kalla systkin. Utfjólu-
blátt ljós hefur reynzt hið skæðasta vopn gegn
þessum pestum. Vísindamenn hafa sýnt, að
hægt er að drepa eða lama allan þorra kvef-
og inflúenzusýkla, sem sveima í loftinu í hús-
um inni, ef herbergin em böðuð í útfjólublau
ljósi. Þetta virðist einfalt, en reynist þó ef til
vill meðal hinna mörgu sigra læknisvísind-
anna á síðari tímum.
Ljóstækin eru einföld og svo odyr, að öll-
um þorra manna er kleift að eignast þau, en