Helgafell - 01.09.1944, Blaðsíða 196

354
HELGAFELL
um 19. aldar. Þannig kennir margra grasa í
ritinu, og þykir manni það að, hve stutt það
er um svo mikið efni. Hafi höfundurinn þökk
fyrir kverið. B. S.
Norðan af Ströndum
Guðbjörg Jónsdóttir, húsfreyja á Brodda-
nesi: GAMLAR GLÆÐUR. Þættir úr
daglegu lífi á Ströndum á síðari hluta 19.
aldar. Helgi Hjörvar bjó undir prentun.
— Isaf. 1943. 280 bls. Verð: kr. 54—;
60—.
Gamlar glœður eru endurminningar Guð-
bjargar húsfreyju á Broddanesi. Hefst bókin
með frásögnum af forfeðrum hennar og frænd-
um, Einari Jónssyni, merkisbónda á Kollafjarð-
arnesi, Ásgeiri og Jóni Þingeyrafeðgum, Torfa
á Kleifum, Ragnheiði Einarsdóttur, Guðlaugu
í Ólafsdal o. s. frv. Sumt, sem frá þessu fólki
segir, er byggt á frásögnum eldra fólks, en er
fram í sækir á minni höfundar sjálfs. Hér leið-
ir höfundur lesandanum fyrir sjónir margt merki-
legt og sérstætt fólk, sem gaman er að kynn-
ast, og ýmiss konar þjóðháttum eru gerð góð
skil, þar sem höfundur þekkir til. Af því tagi
má nefna kaflana um kaupstaðarferðir, viðurværi
og fleira, brúðkaupsveizlur, kirkjuferðir, jólin
í fyrri daga, skemmtanir bókalestur og heim-
ilishætti, Gjögursferðir og formennsku o. fl.
Eigi er förumönnum heldur með öllu gleymt.
Alls er þarna saman kominn margvíslegur fróð-
leikur, sem er eðlilega mjög staðbundinn, en
er því fyllri heimild um daglegt líf og háttu
manna á Ströndum.
Bók þessi hefur einhverja þá töfra til að bera,
sem gera hana hugþekkari lestur en almennt
gerist um bækur. Hún er rituð á hreinu og
blæfögru máli og alls staðar andar hlýju og
þokka af frásögninni.
Guðni Jónsson.
Sitt af hverju úr síðustu leit
Ingibjörg Lárusdóttir: ÚR SÍÐUSTU
LEIT. P.H.J. Ak. 1944. Verð: kr. 12—.
Þetta er laglega skrifuð bók og sæmilega út-
gefin, en mikið hefur hún ekki að flytja. Fyrst
eru æskuminningar höfundar, og er ekki mikið
á þeim að græða, enda frá litlum viðburðum að
segja, eins og eðlilegt er. Þá eru nokkrar þjóð-
sögur, ekki sérlega mikilvægar, en eins og
kunnugt er, tekur þjóðin vel öllu slíku. Loks
er sá kaflinn, sem menn munu hafa vænzt
mest af: Sagnir af Bólu-Hjálmari. Höfundur er
dótturdóttir Hjálmars, og munu margir hafa
vænzt þess, að hér kæmi eitthvað nýtt fram um
ævi skáldsins, en svo er ekki. Allt, sem hér er
sagt, er áður kunnugt, enda hefur verið skrif-
að mikið um Hjálmar, þótt margt um ævi hans
sé aðeins til í handritum, sem höfundur hefur
ekki haft aðgang að.
En hvað um það. Bókin er læsileg og verð-
ur sjálfsagt vel þegin.
Hallgr. Hallgrimsson.
Minningar frá Möðruvöllum
MINNINGAR FRÁ MÖÐRUVÖLLUM.
Brynjólfur Sveinsson sá um útg. Árni
Bjarnason. Ak. 1943. 290 bls. Verð kr.
38,40; 60—.
Það var sannarlega vel til fundið að gefa
þessa bók út. Möðruvallaskólinn hafði svo mikla
þýðingu fyrir menningarlíf landsins, að sjálfsagt
var að skrifa sögu hans og mátti það ekki leng-
ur dragast, því að nú fer þeim óðum að fækka,
er sóttu skólann á fyrstu árum hans. Af fyrsta
árgangi er aðeins einn á lífi, Guðmundur á
Þúfnavöllum, og skrifar hann í ritið.
Skólinn var stofnaður með lítilli fyrirhyggju,
og skoðanir manna voru ærið skiptar um það,
hvernig hann skyldi starfa. Sumir vildu til dæm-
is, að hann yrði búnaðarskóli eingöngu. Skóla-
húsið var að vísu myndarlegt að sjá, en það
var næsta óhentugt, af því að stjórnin vildi
spara nokkurt fé með því að láta reisa það á
grunni amtmannsstofunnar gömlu. Annar út-
búnaður var eftir því. í fróðlegum inngangi
ritsins, er Ingimar Eydal hefur samið, er sagt
ýtarlega frá undirbúningnum að stofnun skól-
ans og baráttu þeirri, er til þess þurfti að koma
honum upp.
Mikið var rætt um, að Möðruvallaskólinn
ætti að vera arftaki hins forna Hólaskóla. Það
varð hann nú raunar aldrei. Meðan hann var á
Möðruvöllum, var hann aðeins alþýðuskóli, en
ekki skóli fyrir embættismannaefni, en einmitt
vegna þess markaði hann svo djúp spor í þjóð-
lífi voru.
I ritið skrifa 14 menn, sem flestir eru lands-
kunnir, og segja má, að allir skrifi vel. Það
má telja víst, að þeir sleppa ekki neinu mark-