Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.1995, Page 109

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1995, Page 109
Kristján B. Jónasson Ár stöðugleikans Um nokkrar skáldsögur sem komu út á árinu 1994 Uppgrip og stöðugleiki „Þessa dagana voru engin sérstök uppgrip, en allt tórði einhvern veginn,“ segir gullsmiðurinn Vífill, sögumaður skáldsögunnar Ævinlega eftir Guð- berg Bergsson (bls. 98), um þessi síðustu ár aldarinnar. „Mig grunar meira að segja“, bætir hann við, „að ástkæra orðið uppgrip sé að hverfa smám saman úr málinu og innan skamms svipi því til sögulegra fornleifa" (98). Enda væri það hálf undarlegt að ætla sér að lýsa samtímanum með því að segja að þar væri nóg um uppgrip. Uppgripin tilheyra gamalli þjóðfélagsmynd sem einkenndist af óreglulegum vexti og þenslu en ekki af stöðugleikanum sem er orðinn að leiðarhugtaki í pólitískri og efnahagslegri orðræðu aldar- lokanna. Uppgripin tilheyrðu samfélagi þar sem líkamlegt atgerfí, úthald og útsjónarsemi áttu að fleyta alþýðufólki áfram til betra lífs. Uppgripin fólu í sér að hinn ómenntaði en útsjónarsami alþýðumaður gat alltaf vonast til að uppfylla efnislegar óskir sínar, væri lukkan honum hagstæð.1 Og ef það heppnaðist, þá var hann í einni sviphending orðinn að auðugum manni, að stoltum eiganda íbúðar og bíls og sjónvarps og síma og allt þetta hlotnaðist honum ekki vegna þess að hann sýndi af sér fjárhagslega þjóðhollustu og lét bankaráðgjafa skipuleggja útgjöld heimilisins tuttugu ár fram í tímann, heldur vegna þess að hann dreif sig í hlutina. Hann einhenti sér í starf sitt og greip upp auð og auðnu í einum rykk. En ráðandi hugmyndir um vinnu, nú við lok árþúsundsins, eru talsvert á skjön við þessa uppgripahugsun. Á tímum stöðugleikans hefur launavinna í sinni hefðbundnu gerð fallið í skuggann af þjónustu- og söluvinnu sem gerir allt aðrar og strangari kröfur til vinnuaflsins en áður. Jafnvel þótt reynt sé á góðum stundum að halda líftórunni í gömlu sögninni um mikilvægi þess að hálfmenntuð alþýðan státi af afköstum og dugnaði, eru vinnuhetjur samtímans ekki togarasjómenn, byggingarverkamenn eða fiskvinnslufólk heldur sérfræðingar á sviði markaðar og þjónustu. Vinna þessa fólks er ekki unnin af hendi í heimi líkamlegs erfiðs og þungra véla heldur á upplýsinga- netum og viðskiptafundum, og hún einkennist ekki af sveiflum og óstöðug- TMM 1995:4 107
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.