Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.1995, Síða 109

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1995, Síða 109
Kristján B. Jónasson Ár stöðugleikans Um nokkrar skáldsögur sem komu út á árinu 1994 Uppgrip og stöðugleiki „Þessa dagana voru engin sérstök uppgrip, en allt tórði einhvern veginn,“ segir gullsmiðurinn Vífill, sögumaður skáldsögunnar Ævinlega eftir Guð- berg Bergsson (bls. 98), um þessi síðustu ár aldarinnar. „Mig grunar meira að segja“, bætir hann við, „að ástkæra orðið uppgrip sé að hverfa smám saman úr málinu og innan skamms svipi því til sögulegra fornleifa" (98). Enda væri það hálf undarlegt að ætla sér að lýsa samtímanum með því að segja að þar væri nóg um uppgrip. Uppgripin tilheyra gamalli þjóðfélagsmynd sem einkenndist af óreglulegum vexti og þenslu en ekki af stöðugleikanum sem er orðinn að leiðarhugtaki í pólitískri og efnahagslegri orðræðu aldar- lokanna. Uppgripin tilheyrðu samfélagi þar sem líkamlegt atgerfí, úthald og útsjónarsemi áttu að fleyta alþýðufólki áfram til betra lífs. Uppgripin fólu í sér að hinn ómenntaði en útsjónarsami alþýðumaður gat alltaf vonast til að uppfylla efnislegar óskir sínar, væri lukkan honum hagstæð.1 Og ef það heppnaðist, þá var hann í einni sviphending orðinn að auðugum manni, að stoltum eiganda íbúðar og bíls og sjónvarps og síma og allt þetta hlotnaðist honum ekki vegna þess að hann sýndi af sér fjárhagslega þjóðhollustu og lét bankaráðgjafa skipuleggja útgjöld heimilisins tuttugu ár fram í tímann, heldur vegna þess að hann dreif sig í hlutina. Hann einhenti sér í starf sitt og greip upp auð og auðnu í einum rykk. En ráðandi hugmyndir um vinnu, nú við lok árþúsundsins, eru talsvert á skjön við þessa uppgripahugsun. Á tímum stöðugleikans hefur launavinna í sinni hefðbundnu gerð fallið í skuggann af þjónustu- og söluvinnu sem gerir allt aðrar og strangari kröfur til vinnuaflsins en áður. Jafnvel þótt reynt sé á góðum stundum að halda líftórunni í gömlu sögninni um mikilvægi þess að hálfmenntuð alþýðan státi af afköstum og dugnaði, eru vinnuhetjur samtímans ekki togarasjómenn, byggingarverkamenn eða fiskvinnslufólk heldur sérfræðingar á sviði markaðar og þjónustu. Vinna þessa fólks er ekki unnin af hendi í heimi líkamlegs erfiðs og þungra véla heldur á upplýsinga- netum og viðskiptafundum, og hún einkennist ekki af sveiflum og óstöðug- TMM 1995:4 107
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.