Saga - 2020, Side 12

Þegar Guðlaugur tók þá ákvörðun að hefja nýtt líf í Vesturheimi
þurfti hann að skilja við hálfklárað verk þeirra bræðra á Fellsströnd
en þeir höfðu þá skrifað fjölmargar Íslendingasögur og -þætti og
aðra forna texta. Hugsanlega hafa þeir bræður gert samkomulag sín
á milli um að Guðmundur lyki við að skrifa upp sögurnar og setja
saman í handrit, gera efnisyfirlit og annað sem útgáfa á slíkum text-
um krafðist. Hvernig sem fyrirkomulagið var hafa bræðurnir líklega
ekki setið við þessa iðju samtímis því Guðmundur virðist ekki byrja
að skrifa fyrr en Guðlaugur flytur út, þá hálfnaður með Egils sögu.6
Þar tekur bróðir hans við pennanum, lýkur við söguna og skrifar
síðustu fimm sögurnar í handritinu, þar af eru fjórir þættir. Fyrstu
18 sögurnar í Lbs 748 fol. eru með hendi Guðmundar og þegar hann
setti punktinn aftan við síðustu söguna árið 1875 hafði Guðlaugur
hafið nýtt líf í hinu Nýja Íslandi. Aftan við tímatal Egils sögu, sem
kemur í framhaldi af sögunni sjálfri, ritar Guð mund ur: „Hafa skrifað
þessa sögu bræðurnir Guðlaugur Magnússon og Guðmundur Magn -
ús son á Hafursstöðum og Breiðaból[s]stað á Fellsströnd í Dalasýslu.
Endir. GMS 1875“.7 Guðmundur hefur því lokið við söguna tveimur
árum eftir að Guðlaugur flutti til Vestur heims.
Efni og aðferðir
Þegar Guðlaugur hefur vinnuna við að skrifa upp sögurnar og
teikna við þær myndir virðist hann ekki hafa kunnáttu til að teikna í
þrívídd. Fyrstu myndirnar í Lbs 747 fol. eru allar í tvívídd þar sem per-
sónurnar snúa beint fram en fæturnir til hliðar.8 Hlutföll líkamshluta
eru sjaldan í samræmi, fæturnir neðan ökkla eru svo smáir að full-
orðnar manneskjur gætu illmögulega haldið jafnvægi á þeim en fæt-
urnir taka engri þróun í myndum Guðlaugs. Greina má framför í fjar-
þorsteinn árnason surmeli10
6 Skiptingin hefur verið með þessum hætti: Árið 1871 skrifar Guðlaugur Flóa -
manna sögu og Vatnsdæla sögu sem hafa verið settar aftast í Lbs 748 fol. Þar á
eftir skrifar hann fyrstu 15 sögurnar í Lbs 747 fol. og um hálfa Egils sögu.
7 Lbs.–Hbs. (Landsbókasafn Íslands – Háskólabókasafn, handritasafn). Lbs. 747 fol.
Nokkurar sögur og þættir af fornaldarmönnum Íslendinga. Í hjáverkum upp-
skrifaðar frá vordögum 1871 til vordaga 1873 af Guðlaugi Magnússyni og Guð -
mundi Magnússyni vinnumönnum á Hafursstöðum á Fellsströnd og Breiða -
bólstað á Fellsströnd, 342v.
8 Myndirnar við Njálu eru að vísu ekki fyrstu myndir Guðlaugs. Hann teiknar
sex myndir í hitt sagnahandrit bræðranna, Lbs 748 fol., sem hafa sennilega verið
hans fyrstu myndir.
Saga vor 2020.qxp_Saga haust 2004 - NOTA 22.4.2020 14:44 Page 10