Saga - 2020, Síða 127

ungmennum. Þar má til dæmis minna á að lögreglustjóri hafði aug -
lýst eftir konu til starfa hjá lögreglunni strax haustið 1940.44 Þá sótti
Jóhanna Knudsen fyrst um starf kvenlögregluþjóns, svo virðist sem
ráðningu í starfið hafi verið frestað og Jóhönnu verið fengið það
hlutverk að hefja siðferðisrannsóknina sem rædd var hér að framan
í staðinn.
Ljóst er af gögnum ungmennadómstólsins að lögregla hóf að
einhverju leyti eftirlit og afskipti af unglingsstúlkum sem áttu í kyn-
ferðislegum samskiptum við hermenn áður en lög um eftirlit með
ungmennum höfðu verið sett og áður en ungmennaeftirlitið tók til
starfa. Skýrslur frá fyrri hluta árs 1941 varpa ljósi á þessi vinnu -
brögð. Lögreglan tók fyrir mál vegna kvartana ættingja um fram -
ferði stúlknanna ásamt ábendingum frá öðrum einstaklingum svo
sem vinnuveitendum. Þær stúlkur sem lögregla hafði afskipti af árið
1941 voru flestar undir 16 ára aldri.45 Hvað sem því líður var ung-
mennaeftirlitið formlega stofnað í apríl 1942 og starfaði þangað til
Jóhönnu Knudsen var endanlega sagt upp störfum hjá lögreglunni
hinn 15. júní 1945.46
Barnaverndarnefnd Reykjavíkur var spurð álits á ráðningu Jó -
hönnu Knudsen með bréfi dagsettu 13. apríl 1942 og barst sam þykki
nefndarinnar til lögreglustjóra rúmri viku síðar. Í sama bréfi kom
fram að Ingimar Jóhannessyni, sem titlaður var eftirlitsmaður í bréf-
inu, hefði verið falið samstarf við Jóhönnu um þessi mál og að hann
hefði fengið ótakmarkað umboð frá nefndinni til að sjá um ung-
mennaeftirlitsmál fyrir hönd barnaverndarnefndar Reykja víkur.47
Starfsstöð hans var í Sóttvarnarhúsinu í Ánanaustum sem þjónaði
frá apríl 1942 sem svokölluð Barnaverndarstöð. Þar voru vistuð að
því er virðist í eins konar skammtíma- eða neyðarvistun börn og
unglingar sem af ýmsum ástæðum gátu ekki verið heima hjá sér.
Fyrri rannsóknir á ástandinu hafa að mestu fjallað um starfsemi
Sóttvarnarhússins í samhengi við störf ungmennaeftirlitsins og vist-
un stúlkna á vegum þess. Talsverður hluti starfseminnar var hins
ástandsstúlkan sem vandræðaunglingur 125
44 ÞÍ. UE. Ungmennaeftirlitið. B/1.25. Jóhanna Knudsen til Ólafs Lárussonar 13.
janúar 1944.
45 ÞÍ. Sakadómur Reykjavíkur. FA9/1.7.
46 ÞÍ. UE. Ungmennaeftirlitið. B/1.75. Lögreglustjórinn í Reykjavík til Jóhönnu
Knudsen 13. apríl 1945.
47 ÞÍ. Ungmennaeftirlitið. B/1.6. Afrit af bréfi Jóns Pálssonar, formanns barna-
verndarnefndar Reykjavíkur, til lögreglustjórans í Reykjavík 22. apríl 1942.
Saga vor 2020.qxp_Saga haust 2004 - NOTA 22.4.2020 14:44 Page 125