Saga - 2020, Side 128

vegar að vista börn fyrir aðrar stofnanir svo sem barnaverndarnefnd
Reykjavíkur og götulögregluna.48
Árið 1943 vistaði ungmennaeftirlitið þar 21 ungling, aðrar deildir
lögreglunnar vistuðu 14 börn eða ungmenni og barnaverndarnefnd
Reykjavíkur vistaði 18 börn þar auk þess sem tvö börn voru vistuð
að beiðni embættismanna í Vestmannaeyjum og tvö börn sóttu um
það sjálf að fá að dveljast þar. Í Sóttvarnarhúsinu var eins og áður
segir starfsstöð Ingimars Jóhannessonar sem starfaði sem fulltrúi
barnaverndarnefndar Reykjavíkur. Hann hafði aðstöðu þar frá mars
1942 og fram til áramóta 1943–1944 og var starfssvið hans fyrst og
fremst að hafa eftirlit með börnum og unglingum sem þar voru
vistuð.49 Ingimar sinnti líka eftirliti með Kleppjárnsreykjum eftir að
hælinu þar var komið á fót í nóvember 1942 og virðist hann hafa
tekið þátt í að móta starfið að einhverju leyti.50 Sóttvarnarhúsið
virðist því hafa vera rekið fyrst og fremst af Barnaverndarráði og
verið ætlað til að taka við börnum í ýmiss konar vanda. Frá stofnun
upptökuheimilisins í Sóttvarnarhúsinu í apríl 1942 og til loka þess
árs dvöldust 40 ungmenni þar. Af þeim voru sjö drengir. Flestum
þeim ungmennum sem dvöldust í Sóttvarnarhúsinu var síðan
ráðstafað á einkaheimili eða í vinnuskólann á Kleppjárnsreykjum.51
Ungmennaeftirlitið bar hitann og þungann af eftirliti og rann-
sóknum á ástandsstúlkunum. Einhver skörun var við barnavernd-
arnefnd Reykjavíkur og Barnaverndarráð en svo virðist sem sam -
starf þarna á milli hafi verið töluvert minna en ætlað var í fyrstu. Má
því velta fyrir sér hvort lög um eftirlit með ungmennum hafi þrátt
fyrir fögur fyrirheit um eftirlit og úrræði í barnaverndarstíl aðeins
verið sett sem yfirskin fyrir aðrar og harkalegri aðgerðir sem þegar
hafi verið ákveðið að grípa til. Í það minnsta kann það að vitna um
hugmyndafræðilegan ágreining og togstreitu um hvernig best væri
að nálgast vandræðastúlkur. Ósamræmi laga og framkvæmdar kann
agnes jónasdóttir126
48 Bára Baldursdóttir. „„Þær mundu fegnar skifta um þjóðerni““, bls. 301; Lbs.–
Hbs. Íris Cochran Lárusdóttir, „Það er draumur að vera með dáta.“ Ástandið
frá komu Bandaríkjahers 1941 til ársloka 1943. BA-ritgerð í sagnfræði við
Háskóla Íslands 2012, http://hdl.handle.net/1946/10675.
49 ÞÍ. Barnaverndarráð B/5. Skýrsla um starf barnaverndarnefndar Reykjavíkur
árið 1943.
50 ÞÍ. Barnaverndarráð B/6.1 (send bréf). Uppkast að dagskrá fyrir vinnuskólann
á Kleppjárnsreykjum.
51 ÞÍ. Barnaverndarráð B/5. Skýrsla barnaverndarnefndar Reykjavíkur árið 1943.
Saga vor 2020.qxp_Saga haust 2004 - NOTA 22.4.2020 14:44 Page 126