Árbók Háskóla Íslands - 01.02.1997, Blaðsíða 59
57
Ræður rektors
mun brátt verða verslunarháskóli. Þessir skól-
ar mundu flokkast sem rannsóknarháskólar
eða fagháskólar, og einhverjir þeirra gætu átt
eftir að sameinast Háskóla íslands. Við höfum
hins vegar ekki enn komið upp þriðja flokkn-
um, sem reynst hefur mikilvægur með þeim
þjóðum, þar sem aðsókn að háskólanámi er
orðin svo almenn sem hér. Það eru héraðshá-
skólar, sem veita skemmri starfsmenntun og
auðvelda bytjun háskólanáms í héraði. í til-
efni þessara breytinga, sem í vændum eru á
háskólastigi, tel ég tímabært að reifa hér, á
hvem hátt Háskóli íslands hyggst rækja hlut-
verk sitt sem háskóli allra landsmanna. Þróun
háskólastigins verður að gerast með stuðningi
og tilstyrk Háskóla íslands. Hann á einnig
mikið undir því komið, að vel takist til, svo að
hann geti beint hluta stúdenta til þessara skóla
°g fengið svigrúm til að þróa þá þætti há-
skólamenntunar, sem ættu að vera meginhlut-
verk hans. Þótt meginskyldur Háskóla íslands
séu við þá nemendur, sem innritaðir em til
reglulegs náms, hefur hann einnig skyldur að
r®kja við þjóðina alla. Ekki er skynsamlegt að
dreifa starfsemi Háskólans um allar byggðir,
en hann verður að leita hagkvæmra leiða til að
miðla fræðslu sinni til fólks um allt land. Það
verður best gert með eflingu fræðslustofnana
1 héruðum og þróun fjarkennslu í náinni sam-
vinnu háskóla og framhaldsskóla í landinu.
Samskiptatæknin er þegar fyrir hendi. Þar
hefur menntamálaráðherra sýnt lofsvert
frumkvæði og markað stefnu um notkun
uPPlýsingatækni í þágu menntunar. Þróun
tekninnar hefúr verið undraverð. ísland
tengdist erlendum tölvunetum fyrst með aðild
Hafrannsóknastofnunarinnar að evrópska
unix-netinu á árinu 1986. Reiknistofnun Há-
skólans tók síðan að sér að reka þetta netsam-
oand fyrir Surís, sem voru Samtök um
upplýsinganet rannsóknaraðila á íslandi, en
j ur nú verið breytt í hlutafélagið Intemet á
slandi. í fyrstu var flutningsgetan aðeins 300
' ,* -200 bitar upplýsinga á sekúndu, en nú er
hún orðin 2 milljónir bita á sekúndu. Innan
hmds höfum við notið frumkvöðulsins Péturs
horsteinssonar á Kópaskeri við einstæða upp-
yggingu íslenska menntanetsins, en því er nú
sjý,rt af Kennaraháskóla íslands. Kennarahá-
akólinn hefur þegar nýtt þetta net til íjar-
'onnslu og brautskráð kennara, sem stunduðu
Háskólarektor, Sveinbjöm Bjömsson, flytur ræðu
við brautskráningu kandídata, 17. júní 1996.
nám sitt rneð aðstoð netsins. í dag eru braut-
skráðir frá félagsvísindadeild Háskóla Islands
fyrstu 19 nemendurnir af 30, sem stundað
hafa hér 30 eininga íjarnám í kennslufræði til
kennsluréttinda. Þeir hófú nám í ágúst 1994
og hafa stundað nám sitt með starfi í tvo og
hálft ár. Þetta nám var kostað af sérstakri fjár-
veitingu frá menntamálaráðuneytinu. For-
gang áttu þeir, sem störfuðu við kennslu, en
höfðu ekki lokið námi til kennslurétttnda.
Námið fór að mestu fram með samskiptum á
íslenska menntanetinu, þar sem kennarar
lögðu verkefni fyrir nemendur og veittu letð-
beiningar, ræddu verkefnin við þá, og nem-
endur ræddu einnig sín á milli. Tvisvar á ari
komu nemendumir til Reykjavíkur 10 daga t
senn Þessi námstilhögun þótti takast vel, og
án hennar hefði þetta fólk ekki átt þess kost að
afla sér kennsluréttinda.
í frekari þróun almennrar fjarkennslu a
vegum Háskóla íslands gæti Endurmenntun-
arstofnun gegnt lykilhlutverki og boðið f|öl-
breytt úrval úr námskeiðum deilda Háskólans.
Ör þróun tölvu- og fjarskiptatækni mun gera
þetta auðveldara. Vegna takmarkaðrar flutn-