Árbók Háskóla Íslands - 01.02.1997, Blaðsíða 338
336
Árbók Háskóla íslands
Vísindanefnd 1991-1997
Inngangur
A tímabilinu 1991 til 1997 hafa starfað
tvær Vísindanefndir, sú fyrri var skipuð á
fúndi háskólaráðs þann 17. október 1991 eins
og hér segir: Helgi Valdimarsson, formaður,
Ástráður Eysteinsson, Guðmundur K. Magn-
ússon, Guðrún Kvaran, Hafliði P. Gíslason,
Þorgeir Pálsson, Þorsteinn Loftsson og Illugi
Gunnarsson, fulltrúi stúdenta.
Síðari nefndin var skipuð á fundi háskóla-
ráðs hinn 29. september 1994 til þriggja áraog
í henni sátu: Ástráður Eysteinsson, formaður,
Guðrún Kvaran, Hafliði P. Gíslason, Guð-
mundur Þorgeirsson, Jón Atli Benediktsson,
Sigrún Aðalbjarnardóttir og Illugi Gunnars-
son, fulltrúi stúdenta. Árið 1996 hætti lllugi
Gunnarsson í nefndinni, og í hans stað var
Guðni M. Eiríksson skipaður fulltrúi stúd-
enta. Um áramótin 1996-1997 hætti Ástráður
Eysteinsson, og var Sigrún Aðalbjarnardóttir
skipuð formaður í hans stað. Torfi Tulinius var
skipaður í nefndina í stað Ástráðs. Anna Soff-
ía Hauksdóttir, Gísli Már Gíslason og Gísli
Pálsson sátu tímabundið í nefndinni vegna
rannsóknarmissera nefndarmanna.
Eftirfarandi starfsmenn rannsóknarsviðs
hafa starfað með Vísindanefnd frá 1991: Stef-
án Baldursson til 1993; Halldór Jónsson til
hausts 1993 og aflur frá hausti 1994; Hellen
M. Gunnarsdóttir frá 1993 til 1994; Pálmi
Finnbogason frá 1993 til 1995; Sigurður Ró-
bertsson frá 1995 til 1996 og Sverrir Guð-
mundsson frá 1996.
Með erindisbréfi 1991 og 1994 varVísinda-
nefnd falið það hlutverk að stuðla að mark-
vissri rannsóknarstarfsemi í Háskóla íslands og
standa fyrir umræðu um eðli og virkni rann-
sókna á hinum ýmsu fræðasviðum. Auk þessa
voru nefndinni falin eftirfarandi verkefni:
1. Stjórn Rannsóknarsjóðs Háskólans og út-
hlutun úr honum til rannsóknaverkefna.
2. Utgáfa skrár um rannsóknir við Háskóla
Islands.
3. Umsjón með gerð langtímaáætlana um
rannsóknir og bættar aðstæður til rann-
sókna í deildum og stofnunum Háskólans.
4. Að stuðla að umræðu innan Háskólans um
rannsóknir, hlutverk þeirra og stöðu, í skól-
anum, þjóðlífinu og í alþjóðlegu samhengi.
5. Að sinna öðrum málum, sem rektor eða
háskólaráð kunna að fela nefndinni.
Rannsóknarsjóður Háskólans
Bakgrunnur
Rannsóknarsjóður var stofnaður 1982.
Markmiðið var að efla rannsóknarstarfsemi
við Háskólann. Stjórn sjóðsins var skipuð
þremur mönnum, og var rektor formaður
hennar. Fyrstu starfsár sjóðsins var úr litlu að
spila. í tilefni af 75 ára afmæli Háskólans árið
1986 samþykkti ríkisstjórnin að efla sjóðinn
verulega á árinu 1987. Árið 1986 var sam-
þykkt í háskólaráði, að Vísindanefnd fær*
með stjórn sjóðsins og að formaður nefndar-
innar væri jafnframt formaður stjórnar. Vegna
aukinna umsvifa og vinnu við úthlutun fór
Vísindanefnd fram á það við háskólaráð árið
1988, að úthlutun færi fram í þremur úthlutun-
arnefndum, og varþað samþykkt. Síðan 1988
hafa reglur sjóðsins verið í stöðugri endur-
skoðun, en róttækasta breytingin á þeim var
gerð árið 1995. Þá var Rannsóknasjóði skipt í
þrjár deildir eða undirsjóði, þ. e. almennan
sjóð, skráningarsjóð og sjóð, er leysir kennara
frá kennslu annarri en leiðbeiningu fram-
haldsnema vegna tiltekinna rannsóknarverk-
efna.
Almennur sjóður
Hinn almenni sjóður veitir eins og Rann-
sóknarsjóður gerði áðurverkefnastyrki til launa
aðstoðarmanna, yfirvinnu umsækjenda °8
styrki til að greiða annan kostnað við rannsókn-
ir (s. s. efni, aðkeypta þjónustu og í einstaka tU-
vikum ferðir). Til Rannsóknarsjóðs má einmg
sækja um fé til kaupa á tækjabúnaði, sem er
nauðsynlegur til einstakra rannsóknaverkefna-
Ráðstöfunarfé til kaupa á tækjum í þessu skyn1
kemur úrTækjakaupasjóði Háskólans.
Skráningarsjóður
Skráningarsjóðurinn styrkir fræðileg
skráningarverkefni og verkefni, seni felast t
fræðilegri úrvinnslu og framsetningu upp'
lýsinga. Gerðar eru sömu kröfur til umsækl
enda um fræðilega hæfni og reynslu og 11
þeirra, er sækja í almennan sjóð. Ein meg''1'
forsenda styrkveitinga er, að verkefnið sé hk-
legt til að styrkja og auðvelda háskólarann-
sóknir á viðkomandi sviði. Þessi sjóður he u
hingað til nær eingöngu styrkt verkefni á bor
við gerð gagnagrunna, sem fela í sér úrvinnsu
og/eða flokkun gagna, án þess að það leiöt
sjálfstæðra birtinga niðurstaðna.