Árbók Háskóla Íslands - 01.02.1997, Blaðsíða 578
576
Árbók Háskóla íslands
óskuðu eftir samstarfi við hópinn. Hver aðili
vinnur að sínum verkefnum, einn eða í
samstarfi við aðra í hópnum, eftir því sem við
á. Hitaveita Reykjavíkur veitti á 60 ára afmæli
sínu verkfræðideild styrk að fjárhæð 5 m. kr.,
sem SAMVARM-hópurinn hlaut til jarð-
varmarannsókna.
Á því tímabili, sem hér um ræðir, hefur áð-
umefndur hópur einkum unnið að eftirtöldum
verkefnum, sem flokkast hér undir nafninu
hitaveiturannsóknir:
Hitavciturannsóknir
Þróun hermilíkana fyrir hitaveitur: Mark-
mið verkefnisins er gerð hermilíkana af hita-
veitukerfi, þannig að hægt verði að líkja eftir
kvikri hegðun kerfisins. Teknir eru með í
reikninginn allir þeir þættir, sem hafa áhrif á
hegðun þess svo sem álagsbreytingar, stækk-
un hitaveitunnar og endurskipulagning eldri
íbúðarhverfa. Slíkt hermilíkan gagnast við
leit að takmörkunum hitaveitukerfa og þeim
atriðum, sem bæta má, auk þess sem það get-
ur aðstoðað við val kosta við stækkun og
breytingar á kerfinu. Einnig er hægt að nota
slík kerfi við stefnumörkun á rekstri svo sem
samval orkulinda, rekstur toppstöðva og jöfn-
unartanka. Gerðar hafa verið athuganir á
kvikri varmanotkun bygginga og leiðir fúndn-
ar til heppilegrar framsetningar á henni.
Kannaðar hafa verið aðferðir til reikninga á
ástandi í pípukerfum, bæði kviku og stöðugu.
Árið 1993 hófust mælingará vatns- og varma-
notkun nokkurra dæmigerðra bygginga, og
varþá hægt að sannreyna framangreind líkön.
Þá var hafin forritun á líkani dreifikerfis fyrir
kvikt varmaástand dreifikerfis hitaveitu. Páll
Valdimarsson, verkfræðingur, hefur unnið að
þessu með Hitaveitu Akureyrar og tæknihá-
skólunum í Helsinki og í Kaupmannahöfn.
Árið 1995 hófst samvinna á milli Varma- og
straumfræðistofu og Hitaveitu Reykjavíkur.
Safnað var gögnum frá Hitaveitunni og Veður-
stofunni og tölfræðilegum aðferðum beitt á
bestun gagnanna, sem náðu yfir áratug. Skil-
greindur var kvikur jafngildisútihiti, þar sem
áhrif hitastigs, vindhraða og sólskinsstunda
eru tekin með í reikninginn. Hægt er að beita
þessu líkani til að spá fram í tímann, miðað
við hvers konar veðurfar. Verkefnið unnu
Guðmundur R. Jónsson, Ólafur Pétur Pálsson
og Valdimar K. Jónsson.
Dr. scient. ing. Páll Valdimarsson.
Tölfræðileg líkön af varmaorkuverum: 1
gerð kvikra líkana af varmaskiptum eða ó r
um þáttum varmaorkuvera hefur verið stu
við tilraunalegar jöfnur, sem lýsa samban
mikilvægra stærða í því ferli, sein gera á h a
af. Ef svörun líkansins er ófúllnægjandú e
bætt við fleiri slíkum samböndum eða þeim ®
breytt til að bæta svörunina. Hér voru kannat
ar aðrar leiðir til líkanagerðar. Byrjað var a p ^
að setja upp ólínulegt líkan, sem byggt var
kvikum eiginleikum ferilsins. Notuð var sv ^
nefnd ástandsframsetning á líkani. Við ma ^
ástandsstærðum var notuð Kalmansía, Þar
gert var ráð fyrir, að stuðlar líkansins v
þekktir. Til þess að finna „bestu“ stuðlana
notaður bestunaralgoritmi, sem finnur _
stuðla, sem lágmarka summu leifa í öðru ' e
Leifar eru mismunur svörunar líkal’S!'?I.unl
raunverulegrar mældrar svörunar. Með o
orðum eru reiknaðar út leifar fyrir alla gaS
röðina fyrir gefið gildi á stuðlum líkansin •
þar með fæst eitt fallgildi fyrir bestunara ^
itmann, sem síðan finnur, hvaða giml a f
unum á að prófa næst. Við þessar athugan ^
stuðst við mælingar frá tilraunaorkuve ^ur
Nesjavöllum, sem Hitaveita PL-V -,a . vj
byggði haustið 1984. Mælingarnar eru
í desember 1987. Verkefnið var unniö i
vinnu við prófessor Jan Holst við ®