Árbók Háskóla Íslands - 01.02.1997, Blaðsíða 292
290
Árbók Háskóla íslands
Endurmenntun
Endurmenntunarstofnun Háskólans er í
örum vexti og þjónaði vorið 1993 um 5.000
nemendum með stuttum námskeiðum og
skemmri starfsþjálfun, sem nemendur geta
stundað með starfi. Að Endurmenntunar-
stofnun standa auk Háskóla íslands, Tækni-
skóli Islands, Bandalag háskólamanna, Verk-
fræðingafélag Islands, Tæknifræðingafélag
Islands, Arkitektafélag Islands og Hið
íslenska kennarafélag. Kennarar eru úr
röðum sérfræðinga og kennara Háskólans
auk fjölda framúrskarandi fagmanna úr
atvinnulífi og menningarlífi. Helstu við-
fangsefni stofnunarinnar eru starfstengd
styttri námskeið, námskeið fyrir framhalds-
skólakennara og sérgreinakennara, kvöld-
námskeið fyrir almenning og lengra nám,
sem tekur 1-2 ár og lýkur með prófum.
Námsgreinar í því námi eru í rekstrar- og
viðskiptafræðum, markaðs- og útflutnings-
fræðum, sjávarútvegsfræðum, rekstri og
stjórnun í heilbrigðisþjónustu, viðbótarnámi
fyrir hjúkrunarfræðinga og námi í opinberri
stjórnsýslu og stjórnun. Þetta nám sækja
starfsmenn og stjórnendur víðs vegar af land-
inu. Það telst um 30% starfseminnar. Á árinu
1997 voru haldin um 500 námskeið, og nem-
endur voru orðnir 10.000. Um 90% nám-
skeiða á vegum stofnunarinnar eru starfs-
tengd. Vel mætti hugsa sér, að vænlegustu
tækifærin í þróun Háskóla íslands og bættum
tengslum hans við þjóðlíf og atvinnuvegi
felist einmitt í aukinni og nánari samvinnu
deilda Háskólans og Endurmenntunarstofn-
unar.
Fjármál Háskólans
Haustið 1991 voru óveðursský á lofti í
ríkisíjármálum. Háskólinn taldi sig skilja vel
þá erfiðleika, sem við var að glíma, en hann
vænti einnig skilnings stjórnvalda, að þörf
þjóðarinnar fyrir háskólamenntun færi ört
vaxandi, og Háskólinn væri því í hröðum
vexti og mótun. Háskólinn hafði gengið á
undan með góðu fordæmi og getað með hag-
ræðingu og sparnaði í rekstri undanfarin
fjögur ár bætt við sig 600 nemendum eða
sem nam heilum framhaldsskóla, án þess að
raungildi fjárveitinga til Háskólans hefði
vaxið.
Skömmu fyrir jól 1991 samþykkti
Alþingi fjárlög fyrir árið 1992. Þar var fjár-
veiting til Háskólans svo naumt skorin, að
grípa varð til örþrifaráða til að halda kostn-
aði innan þess ramma, sem fjárlögin settu.
Þegar frumvarpið var fyrst lagt frani a
Alþingi haustið 1991 skorti 140-163 m. kr.
til að mæta útgjöldum við óbreyttan rekstur
fyrir áætlaðan nemendaijölda. Við 2. um-
ræðu fjárlaga var fjárveiting enn skorin uni
93 milljónir eða 6,1%. Fjárveitingin var þa
alls 233-256 milljónum lægri en til þurfti-
Til að koma til móts við þessa vöntun gerðu
fjárlögin ráð fyrir hækkun innritunar- °g
efnisgjalda, sem lögð yrðu á nemendur og
gæfu skólanum sértekjur, sem næmu 90 m-
kr. Fjárvöntun nam þá 10,5-12%, þótt heim-
ild til innheimtu innritunar- og efnisgjalda
yrði nýtt að fullu. Ljóst var, að þeim niður-
skurði útgjalda, sem fjárlögin gerðu ra
fyrir, yrði aldrei náð með almennri hagra-’ð"
ingu. Af þessum sökum ályktaði háskólarað,
að Háskólinn gæti ekki tryggt neinum
nýnemum kennslu að hausti, ef fjárlög yfðu
með þeim hætti, sem að var stefnt. Alþmg1
sinnti þessari aðvörun í engu.
Á árinu 1992 greip Háskólinn til sparna
araðgerða og niðurskurðar, sem óhjákvæm1
lega bitnuðu á nemendum, kennurum og 011
starfsliði. Mörg þau úrræði, sem gripiö val
til, voru eins konar neyðarráðstafanir, sem
létta þurfti af svo skjótt sem færi gæfisf e
þær áttu ekki að spilla því námi og rannsókn
arstarfi, sem fram fór innan HáskólanS-
Háskólinn hvikaði ekki frá þeirri sanm®1^
ingu, að bætt menntun þjóðarinnar væri bes
sókn hennar í harðnandi samkeppni þjóða n
bætt lífskjör. Hann barðist því fyrir auk"u^
fjárveitingum til menntamála og betri g®“1
í öllu skólastarfi. Fremst yrði að setja kro ^
una um gæði. Ef ekki væri tryggt, nð
nám, sem hér er stundað, veitti jafng
menntun og almennt gerist í hásko
nágrannalanda okkar, værum við að soa
og fé nemenda og þjóðarinnar, sem að þe
stendur. Háskólinn yrði að halda hæfu k£11
araliði og veita því viðunandi laun
aðstöðu til að halda við þekkingu sinni in^
eigin rannsóknum. Ef fjárveitingar tu
skólans skipuðust með sama lagi næftUnlli
væri ljóst, að Háskólinn gæti ekki allt i se