Árbók Háskóla Íslands - 01.02.1997, Blaðsíða 210
208
Árbók Háskóla íslands
helgað sig rannsóknum og fræðslu um krabba-
mein, sem með tímanum tók nánast hug hans
allan. Enda varð uppskeran góð. Fræðslu til al-
mennings um krabbamein blandaði hann
annarri fræðslu um heilbrigði og næringu og
kom því á framfæri í Fréttabréfinu. Segir hann
svo í inngangi að fyrsta tölublaði (4): „Vér,
sem að þessu bréfi stöndum, höldum hinsveg-
ar að lítil þekking sé betri en engin og viljum
ekki láta vort eftir liggja til að fræða fólkið um
ýmsa hluti, sem varðað geta heilsu og hreysti
þjóðarinnar, því að eins og vér erum sannfærð-
ir um, að fáfræði og hjátrú eru vanþroskaein-
kenni þjóðfélagsins, eins erum vér sannfærðir
um, að þessi vanþroski er læknanlegur með
góðri næringu og að sú næring, sem til þarf, er
aðgengileg og auðskilin fræðsla."
Frá upphafi setti Níels stefnu krabbameinsfé-
laganna í fjóra farvegi: 1) krabbameinsleit,
2) krabbameinsskráning, 3) ffæðsla um krabba-
mein og forvamir gegn því og 4) rannsóknir á
krabbameini. Enn í dag tæplega 50 árum síð-
ar vinna krabbameinsfélögin ötullega að þess-
um málum og nánast eingöngu að þeim. Sýnir
það og sannar, hversu framsýnn hann var.
Garðyrkjumaðurinn
Lóðirnar í kringum heimilið í Suðurgöt-
unni og Rannsóknastofuna við Barónsstíg
með trjám og blómum sögðu sína sögu af yndi
prófessorsins af fallegu umhverfi. Það, sem
þó gerði hann sérstakan sem gróðurræktar-
mann, var gróðurhúsið í Suðurgötu og orkíd-
euræktin. Persónulega man ég eftir að hafa
séð orkídeurnar á landbúnaðarsýningu, sem
haldin var í gamla Tívolí í Vatnsmýrinni og
sérstaklega, að ræktunartími hvers blóms var
sjö ár og ævi þess úr því stutt. í annað sinn og
ekki síður eftirminnilegt var kvöldboð, sem
þau hjónin, Ingibjörg og Níels, héldu okkur og
nokkrum öðrum hjónum, því húsbóndinn stóð
í anddyri og nældi orkídeur í barm hverrar frú-
ar. Að ræktun þeirra blóma hafði hann unnið i
sjö ár og gaf þau þannig af sinni alkunnu
rausn. Eftir Dungal liggja þrjár ritgerðir um
orkídeurækt. Ein þeirra er um geymslu á frjói
og fræjum með þurrfrystingu (5). Önnur er
um ræktunarmöguleika á 64. gráðu norð-
lægrar breiddar (6). í upphafi þeirrar greinar
segir hann svo: „Practically all decorative
orchids of the world are natives of the tropics
and semitropics, a broad belt extending 20 to
Tjarnarbíó.
30 degrees on either side of the Equatoú
where frosts are unknown and where tlie
distribution of light is even, with small sea-
sonal differences in the length of night an
day. To try to cultivate them at a latitude of 6
degrees, amid frost and snow and almos
complete darkness in winter and in one long
day in summer, when the nights never g ^
dark, may seem presumtuous to most of us-
am reminded of Boswell’s question to D ■
Johnson, „What do you think, Sir, of wonien
as public speakers?“ „The same as of bears
dancing," replied the doctor. „You don t ex
pect a bear to dance well, but to be able 0
dance at all is remarkable."
And so you would not expect much tr0 ^
orchid growing in Iceland. Being a conf irll1j'ie
optimist, who does not believe much m ^
word impossible, I wanted to try orchid gr°
ing after having for several years been^
gardening amateur. And after ten yearS
trying and growing orchids, I must con
that I am neglecting my garden sharne
and giving all my spare time to my orchm >
the year around.“
Heimsmaðurinn ., *
Nafn Níelsar Dungals var þekkt a*Pjjur
lega, ekki aðeins vegna læknisfrasði ,
einnig vegna orkídeuræktar. Vitnað var i