Árbók Háskóla Íslands - 01.02.1997, Blaðsíða 61
Ræður rektors
59
menntun og nám með starfi. í Bandaríkjunum
er um helmingur nemenda á háskólastigi í
þessum skólum, flestir til að ljúka starfsnámi
eða endurmenntun, en nokkur hluti nýtir sér
þessa skóla til að þreifa fyrir sér í háskóla-
námi, áður en þeir innritast til lengra náms í
öðrum háskólum. Eðlilegast og hagkvæmast
væri að byggja þessa skóla ofan á kröftuga
framhaldsskóla, sem fyrir eru í héruðum
landsins. Það væri einnig vænlegasta leiðin til
að mynda kjarna háskólamenntaðra manna í
héruðum og stuðla að þátttöku þeirra í fyrir-
tækjum. Þörfin fyrir bætta menntun er ekki
bundin við störf á höfúðborgarsvæðinu held-
ur á landinu öllu. Hvar sem unnið er að fram-
leiðslu til útflutnings, eru fyrirtæki miklu
fremur í samkeppni við erlenda aðila en inn-
lenda og þurfa að nýta sér þekkingu til að
standast keppinautum snúning.
Samstarf Háskóla íslands við Háskólann á
Akureyri er nú að mótast. Nýlegur samningur
milli þeirra tekur til skipta á nemendum og
kennurum og samvinnu um rannsóknir. Sam-
kvæmt honum geta stúdentar tekið hluta náms
síns við hvorn skólann, eftir því sem hentar.
Einnig er unnið að tilraun um sameiginlega
ijarkennslu, þar sem kennslustofur í hvorum
skóla yrðu tengdar með gagnvirku sjónvarpi,
svo að kennari á öðrum staðnum geti samtím-
Is kennt og fundað með hópum á báðum stöð-
um. Þá eru góðar horfur á samkomulagi milli
skólanna um verkaskipti og samvinnu um
rannsóknir á sviði sjávarútvegs og matvæla-
framleiðslu, sem hafa verið til umræðu á
þessu ári. Kennaraháskóli íslands, Háskólinn
á Akureyri og Háskóli jslands hafa eftit til
samstarfs um bætta menntun kennara og end-
urmenntun starfandi kennara. Með stuðningi
menntamálaráðherra og Reykjavíkurborgar
verður fyrsta skrefið endurmenntunarnám-
skeið fyrir kennara í eðlisfræði og stærðfræði.
Saman gætu þessir þrír háskólar stutt við þær
menntastofnanir í héruðum landsins, sem
vildu þróa styttri starfsmenntun og endur-
menntun á háskólastigi.
Mikilvægi upplýsingatækni í nútímasam-
íelagi er óumdeilt, og notkun slíkrar tækni er
ekki síður mikilvæg í háskólastarfi. Miðlun
upplýsinga og meðhöndlun þeirra með tölvu-
tækm er nú orðin svo rikur þáttur í daglegu
starfi háskóla að tryggja verður öllum greiðan
aðgang að grunnþjónustu þessarar tækni. Hún
hefur gerbreytt allri skráningu, úrvinnslu,
varðveislu og miðlun upplýsinga, lagt til nýjar
leiðir við upplýsingaleit, endurmótað að veru-
legu leyti samskipti og samskiptaleiðir manna
á milli og í raun umbylt starfsaðferðum þeirra.
Hún mun valda straumhvörfum í kennsluhátt-
um innan háskóla og auðvelda kennurum að
eiga samskipti við nemendur utan kennslu-
stunda og leiðbeina þeim í sjálfsnámi. Stúd-
entar eru mjög áhugasamir um þessa þróun. A
vegum Stúdentaráðs hefur starfað hópur, sem
beitir sér fyrir námsvef Háskóla íslands. Þar
yrði að finna heimasíður helstu námskeiða,
sem í boði eru og leiðbeiningar kennara um
forkröfur, lesefni, æfingarverkefni, hhðsjon-
arefni og próf. Þetta starf er víða byrjað 1 deild-
um að frumkvæði einstakra kennara. Með
þessu verklagi mætti draga úr fjölda kennslu-
stunda, en leggja meiri vinnu í dreifingu
fræðslu á netinu og koma á beinum samskipt-
um kennara og einstakra nemenda. Þróun
þessa vefs mundi einnig opna leiðir fyrir nem-
endur hvarvema á landinu til að kynna sér það
nám sem Háskólinn býður og nýta það í fjar-
námi hvort sem það er til endurmenntunar
þeirra, sem lokið hafa háskólaprófi og vilja
fylgjast með nýjungum á sérsviði sínu eða til
byrjunar háskólanáms. Hingað til hefur þurft
að útbúa sérstakt námsefni til fjamáms, og þar
hefur Háskólinn þurft að fara sér hægt vegna
takmarkaðra fjárveitinga og láta þá, sem ínn-
ritaðir em til hefðbundins náms, ganga fynr
um þjónustu. Háskólinn telur það skyldu sína
að sjá til þess, að nýjasta tækni þekkingarmiðl-
unar sé eðlilegur hluti alls náms, sem þar fer
fram. Hann hefur sett sér það markmið, að all-
ir starfsmenn hans og stúdentar hafi greiðan
aðgang að tölvubúnaði og tölvuneti til dag-
legra verka. Fjármagn mun ráða, hversu hratt
þessi þróun gengur. Markmiðið er, að ekki
skipti máli, hvar nemandi eða kennari em
staddir, þeir eigi hvarvetna sama aðgang að
gagnas’öfnum og öðmm upplýsingum. Ein af
miðstöðvum þessa nets yrði Þjóðarbókhlaðan
með sín bóka- og gagnasöfn, en jafnframt má
gera ráð fyrir, að efni verði í vaxandi mæli sótt
í gagnabanka í öðmm löndum, og sum nám-
skeið megi stunda í fjamámi við erlenda há-