Árbók Háskóla Íslands - 01.02.1997, Blaðsíða 410
408
Árbók Háskóla íslands
Staðan prófessors í lífefnafræði í lækna-
deild var auglýst í ágúst 1993 með umsókn-
arfresti til 1. október 1993. Um stöðuna sóttu
læknarnir Bogi Andersen, Ingvar Bjarnason,
Isleifur Olafsson, Jón Jóhannes Jónsson og
Matthías Kjeld, og taldi dómnefnd þá alla
hæfa. Á deildarfundi fékk Ingvar Bjarnason
tilskilinn meirihluta atkvæða, enda hafði um-
sögn dómnefndar um hann verið mjög lof-
samleg. Ingvar dró hins vegar umsókn sína til
baka stuttu eftir þetta og áður en staðan var
veitt, og mælti deildarfundur þá með Boga
Andersen í starfið, og hlaut hann stöðuna.
Á fundi deildarráðs 28. september 1994
lagði deildarforseti fram svohljóðandi til-
lögu, sem var samþykkt samhljóða: „Fundur
í deildarráði læknadeildar 28. september
1994 býður Boga Andersen velkominn til
starfa, en hann hefur verið skipaður prófess-
or í lífefnafræði frá 1. janúar 1995. Deildar-
ráð er sammála þeim áformum, sem komu
fram í greinargerð með umsókn Boga, um
það hvernig æskilegt er að standa að upp-
byggingu og rekstri lífefnafræði við lækna-
deild. Mun deildarráð styðja hann eins og
frekast er unnt til að hrinda þessum áformum
í framkvæmd. Til þess að Bogi geti sem fyrst
byrjað að vinna að þessari uppbyggingu og
skipuleggja kennslu næsta árs, tilnefnir
deildarráð hann forstöðumann í lífefnafræði
fyrir læknadeild frá og með 1. janúar 1995 í
samræmi við gildandi reglur deildarinnar.
Ljóst er, að forstaða lífefnafræðinnar tekur
einnig til ráðstöfunar húsnæðis og búnaðar
lífefnafræðinnar í Læknagarði í samráði við
þá kennara, sem þar starfa. Deildarráð þakk-
ar Herði Filippussyni fyrir að hafa veitt líf-
efnafræðinni forstöðu, meðan enginn pró-
fessor var í forsvari fyrir greinina. Jafnframt
væntir deildarráð þess, að hinum nýja pró-
fessor muni takast að bæta verulega aðstöðu
til rannsókna í lífefnafræði, þannig að allir
kennarar greinarinnar og læknadeild í heild
muni njóta góðs af.“
Sigurður Guðmundsson, læknir, óskaði
eftir, að gefnu tilefni, að bókað yrði, að deild-
arráð lýsti yfir fullum stuðningi við störf
deildarforseta í sambandi við ráðningu í stöðu
prófessors í lífefnafræði og eftirmála þess
máls. Allir fundarmenn lýstu yfir stuðningi
við þessa bókun, og Stefán B. Sigurðsson
sagði, að kennarar í lífeðlisfræði væru ánægð-
ir með þá íyrirætlun Boga að byggja upp að-
stöðu íyrir rannsóknir sínar í Læknagarði.
Rannsóknir
Tækjabúnaður Lífeíhafræðistofú var
byggður upp með það íyrir augum, að aðstaða
yrði þar til almennrar lífefnafræðilegrar vinnu
og kennslu, en þó einkum við verkefni á sviði
lífefnafræði ensíma, analýtiskrar lífefnafræði,
einangrun ensíma og annarra próteina og
hormóna á rannsóknarskala og preparatívum
skala. Á tímabilinu 1991-1995 voru helstu
rannsóknarverkefni stofúnnar þessi:
Kyrrsett lífefni, eiginleikar og hagnýting
Kyrrsetning lífefna er eitt af sviðum
hagnýttrar lífefnafræði eða lífefnatækni. Líf-
efhi svo sem ensím, ýmis prótein með áhuga-
verða bindieiginleika eða heilar frumur ma
tengja með ýmsum hætti við óleysanleg
burðarefni og gera þau þannig torleyst i
vatnsupplausnum. Kyrrsett lífefni eru auð-
veldari í meðforum en lífefni í upplausn, og
má hagnýta þau við efnagreiningar, efnasmíð
og lífhvörfun. Kyrrsettar frumur geta hvatt
efnaskiptaferla eða raðir efnahvarfa, án þess
að samtímis sé frumuvöxtur. Með kyrrsetn-
ingu lífefna er auðveldara að nota þau í sl'
vinnsluferlum, og sjálfvirkni í efnamæling-
um verður hagkvæmari. Einkum hefur verið
lögð áhersla á aðferðir við kyrrsetningu líf-
efna í því augnarmiði að auka stöðugleika
þeirra og þróa nýjar aðferðir við nýtingu, s.s.
hagnýting kyrrsettra próteinasa og glýk°"
hýdrólasa.
Einangrun lífefna úr sauðfjárvefjum
Markmið verkefnisins er að vinna ur
sauðfjárvefjum ensím, sem hafa hagnýú
og/eða fræðilegt gildi, afla vitneskju um
magn þeirra og þróa fjölafúrða vinnslufet a
með nútíma próteinvinnslutækni svo að unn
sé að meta, hvort til greina komi að hagnýta
þessa vefi til lífefnavinnslu í einhverjum
mæli. Hefur einkum verið unnið að þróun a
ferða til einangrunar ensíma með gripfjöln
um í örsíunarkerfum og öðrum gripgreinmg
arverkefnum (gerð og eiginleikar esterasanna
ESB2 og ESB3 úr lambalifur; eiginleikar
ensímsins elastasa úr lambabrisi).