Árbók Háskóla Íslands - 01.02.1997, Blaðsíða 547
545
Rannsóknar- og þjónustustofnanir
°g sagði embættinu lausu síðari hluta sumars
°g fékk lausn frá því 1. október 1993. Sigurð-
Ur H. Richter, sem Kári hafði sett sem stað-
gengil sinn, var þá settur í starfið, og gegndi
hann því til 31. janúar 1994, en þá var Eggert
Gunnarsson settur í embættið og gegndi því,
uns núverandi forstöðumaður, Guðmundur
Georgsson, var skipaður þann 1. júlí 1994.
Guðmundur Pétursson starfar áfram sem sér-
fræðingur á Tilraunastöðinni og gegnir pró-
fessorsembætti við læknadeild.
Starfslið og þróun mannafla
Nokkrar breytingar hafa orðið á mannafla
a þessum árum. Ársverk voru 42 í upphafi
hmabilsins, en urðu mest 46,5 árið eftir, en
hefur fækkað síðan og voru við lok tímabils-
'ns 44. Mestu skiptir, að veruleg fækkun varð
a starfsliði fisksjúkdómadeildar, sem rekja
11,3 til samdráttar í fiskeldi og þar með minnk-
andi þjónustutekna, sem stóðu straum að
launakostnaði hluta starfsfólks. Einnig kemur
að nokkru til fækkun starfsmanna í búrekstri
Vegna endurskipulagningar á honum, sem
gerð var í hagræðingarskyni. Sérfræðingum
hefur fækkað úr 22, þegar flestir voru, þ. e.
1991, í 18 árið 1994. Engar nýjar stöðuheim-
hdir hafa fengist til að ráða sérfræðinga eða
annað starfsfólk, utan framkvæmdastjóra, á
þessum árum, og ekki hefur verið unnt að ráða
nerna að takmörkuðu leyti í störf sérfræðinga,
sem hafa látist eða farið á eftirlaun. Það er að
verða algengara, að ungt sérmenntað fólk,
sem er að hasla sér völl hérlendis, starfi árum
saman við stofnunina á stopulum skamm-
•mastyrkjum, sem skýrir að verulegu leyti,
hví ársverkum hefur þó ekki fækkað meira.
etta unga fólk býr af þessum sökum við mik-
m óöryggi og leitar jafnvel eftir óskyldum
störfum, sem er sóun á sérþekkingu þess.
essi þróun er einnig mjög neikvæð fyrir Til-
raunastöðina, vegna þess að allar áætlanir
Vegna hinna fjölþættu hlutverka, sem Til-
faunastöðinni ber að sinna, hljóta að byggja
Sem mest á fastráðnu starfsliði.
^annsóknir
Rannsóknarstarfsemin hefur sem fyrr ver-
1 mjög fjölþætt, enda hefur stofnunin á að
,mpa sérfræðingum með mjög margvísleg
nugasvið og margvíslega aðferðafræði á
valdi sínu, svo sem ónæmis-, bakteríu-,
veiru-, líffærameina-, sníkjudýra-, sameinda-
líf- og lífefnafræði. Viðfangsefnin eiga þó
sem fyrr þann samnefhara, að þau tengjast á
einn eða annan hátt sjúkdómafræði, og hefur
verið fengist við rannsóknir á fjölmörgum
tegundum; fuglum, spendýrum (þar með
taldir menn) og fiskum. I lok tímabilsins
bættist við enn eitt rannsóknarsvið, rann-
sóknir á örverusamfélögum í sjó, sem er lítt
kannaður þáttur í vistfræði sjávar. Það er erf-
itt að nefna til helstu ávinninga, enda við-
fangsefnin svo margbreytt og í sumum tilvik-
um lítt sambærileg. Þó skal gerð tilraun til
þess.
Rannsóknir á hæggengum smitsjúkdóm-
um. Visna: Á þessu sviði náðist veigamikill
áfangi, því að endanlega tókst að einangra
klón af visnuveiru í fullri lengd og raðgreina
og sýna fram á meinvirkni, bæði í rækt in vit-
ro og in vivo. Og er þetta eini visnuveiruklón-
inn, sem sýnt hefur verið fram á, að er mein-
virkur bæði in vitro og in vivo. Samanburður
á klón frá rannsóknarstofu í Minnesota, sem
er frábrugðinn okkar klón um 1% í basaröð,
sem við fengum í hendur og prófuðum í
sýkingartilraunum í lömbum, leiddi í ljós, að
hann var lítt eða ekki meinvirkur, og voru þá
strax hafnar tilraunir til að víxla ákveðnum
hlutum erfðaefnis og búa til blendinga til að
kanna nánar þætti í meinvirkni og meinferli
sjúkdómsins. Annar ágætur áfangi náðist í
því að varpa ljósi á meinferli vefjaskemmda í
heila og hvaða þættir ónæmissvarsins skipta
mestu. Að auki leiddu rannsóknir á erfða-
breytileika veirustofna í ljós allgreinilegan
mun á visnu- og mæðistofnum, sem kann að
bregða ljósi á mismunandi líffærasækni.
Rannsóknir á riðu fólu í sér að bæta greining-
araðferðir og beita þeim síðan til að leita
upplýsinga um dreifingu smitefnisins í heila,
en lítið var vitað um það í náttúrulegum
hýsli. Að auki var dreifing smitsins í öðrum
lífifærum könnuð og kortlögð, einkum til að
varpa ljósi á smitleiðir og auka við þekkingu
okkar á veíjaskemmdum í heila.
Rannsóknir á laxfiskum hafa aukið við
grunnþekkingu á vessa- og frumubundnu
ónæmi í laxfiskum. Einnig juku þær verulega
við þekkingu okkar á sjúkdómnum kýla-
veikibróður (atypical furunculosis), þ. e.