Árbók Háskóla Íslands - 01.02.1997, Blaðsíða 205
idjÍPir háskólakennarar
203
Níels P. Dungal, 1897-1965§
Inngangur
Níels Haraldur Pálsson Dungal fæddist á
safirði 14. júní 1897, sonur hjónanna Þuríð-
ar Níelsdóttur og Páls Halldórssonar, skip-
sJJora þar og síðar skólastjóra Stýrimanna-
s °lans í Reykjavík. Hann varð stúdent frá
enntaskólanum í Reykjavík árið 1915, las
yTit l®knisfræði við Kaupmannahafnarhá-
s ola, en settist í læknadeild Háskóla íslands
anð 1918 og lauk kandídatsprófi 1921. Hann
,Var staðgöngumaður héraðslæknisins í Síðu-
eraði og sat á Kirkjubæjarklaustri 1921-
^2, var síðan við framhaldsnám, væntan-
e?a 1 khnískri læknisfræði, við Haukeland
Jukrahúsið í Bergen í hálft ár, síðan við
i ,ar'tlr Kfankenhaus í Berlín í hálft ár og
,o. s V1® Chirurgische Klinik í Breslau til árs-
loka 1923.
Níels starfaði við lækningar í Reykjavík í
1} ar, en fór síðan að tilhlutan læknadeildar
fr^/v 3 íslands í framhaldsnám við Meina-
áM !St0fnun Háskólans í Graz í Austurríki til
s oka 1925 og eftir það á Meinafræðistofn-
nina og Statens Serum Institut í Kaup-
s,annahöfn til ágústloka 1926. Hann var
m^fa^ur dósent við læknadeild og forstöðu-
Q nr Rannsóknastofu Háskólans í meina-
sýklafræði frá 1. október 1926 og tók við
fes ernhætt* af Guðmundi Thoroddsen, pró-
fr.Sor 1 handlækningum, sem hafði gegnt því
ir w"? ^33, eftir að Stefán Jónsson, lækn-
skí j sa8l bví lausu. Stefán hafði verið
stof3ÖUr C*0sent ‘ ársbyrjun 1917 og hafði
dö nSett Rannsóknastofu Háskólans á vor-
aðu m Sama ar' Níels Dungal var síðan skip-
SÍÚkHPrÓfeSS0r '• október 1932 1 greinunum
ern^ ornafræði og réttarlæknisfræði eins og
t>ar Var nefnt Þá, og hann gegndi því,
]e 1 hann lést 29. október 1965 eftir tæp-
ára gifturíkt brautryðjendastarf.
son lmtímis Níels var Jón Hjaltalín Sigurðs-
ir kS 'Pabur prófessor í lyflæknisfræði. Fast-
þar ramr 'æknadeildar í fullu starfi voru
ess með orðnjr fjórir, því Guðmundur Hann-
^iunH Professor 1 líffærafræði og Guð-
Ur Thoroddsen í handlæknisfræði.
Níels P. Dungal.
Níels Dungal var rektor Háskólans á árun-
um 1936 til 1939, en gegndi auk þess mörg-
um öðrum forystustörfum fyrir íslenska
læknastétt og heilbrigðisyfirvöld, sem of
langt yrði að telja hér. Hann var fyrsti for-
maður Krabbameinsfélags Rcykjavíkur, sem
var fyrsta krabbameinsfelag íslendinga, og
hann var formaður Krabbameinsfélags ís-
lands frá stofnun 1951 til æviloka.
Níels Dungal var fjölgáfaður, hugmynda-
ríkur og framkvæmdasamur og lét yfirleitt
ekki standa við orðin tóm. Ahugi hans á
læknisffæði og sérstaklega sinni fræðigrein,
öðrum vísindagreinum, bókmenntum og list-
um var nánast ótakmarkaður. Þórarinn heit-
inn Guðnason, læknir, lýsti þessu vel í
minningarorðum (1): „Hann bar ótakmark-
aða virðingu fyrir vísindalegri hugsun og
vinnubrögðum og fyrirleit af heitu hjarta allt
kukl og hindurvitni. Ég hef fáa menn þekkt,
sem áttu jafn brotalausa lífsskoðun, enda var
hún honum sá eldstólpi, sem vísaði veginn á
hverju sem gekk.“
Áður birt í Lœknablaðinu,
84. árg., 3. tbl., bls. 238-245, 1998.