Árbók Háskóla Íslands - 01.02.1997, Blaðsíða 459
457
Rannsóknar- og þjónustustofnanir______________
munnholi heldur en viðmiðunarsamsetningin.
Samstarfsmenn: W. Peter Holbrook og Michael
Mczei, Dalhousie University, Kanada.
Áhrif lípósóma í rakakremi: í tvíblindri
klínískri rannsókn (Kligman) (n=17) voru at-
huguð áhrif rakagefandi lípósóma-rakakrems
°8 kontról-rakakrems. Aðferð var þróuð til
framleiðslu lipósóma, sem samsettir voru úr
sojalesitíni og kólesteróli, og sýndu rafeinda-
smásjárrannsóknir bæði ein- og ijöllaga lípó-
sóma, og að meðalþvermál lípósómanna var
um 100 nm. Lítill munur var á þessum tveim-
Ur rakagefandi samsetningum, en við töl-
fræðilegt mat gaf samanburðarsamsetningin
heldur betri árangur. Meirihluti sjúklinganna
laldi hins vegar lípósóma-rakakremið gefa
hetri áferð og ganga betur inn í húð heldur en
samanburðarsamsetningin. Samstarfsmenn:
fón Hjaltalín Ólafsson, Valgarður S. Val-
Sarðsson og Jóhann Arnfinnsson.
Dósent Sveinbjörn Gizurarson,
fh.D., lyfjafræðingur:
Bráðameðferð með nefúða í stað stungu-
'yfs: í bráðatilfellum erstungulyíjum oftbeitt,
en leyfi til notkunar þeirra er bundið við sér-
hæft hjúkrunarfólk. í sykursýki, flogaveiki og
hitakrömpum geta komið upp aðstæður, þar
sem nauðsynlegt er að gefa lyf fyrirvaralaust,
u8 þá er hentugt, að aðstandendur geti gefið
’yfið sjálfir. Nefúðun er þessháttar lyfjagjöf,
°8 athuganir sýndu, að með nefúðun má ná
fram svipuðum áhrifum gegn krömpum og
IT1eð stungulyfi innan tveggja mínútna. Sam-
starfsmenn: Erik Bechgaard og Rolf K.
Hjortskjær, Danmörku.
Bólusetning í formi nefúða: Nefúðun er
^ársaukaminni og ódýrari bólusetningarað-
erð en stungubólusetning, og minni hætta er
a smiti. Rannsóknir hafa verið gerðar á þrem-
Ur dýrategundum, og þær sýna, að mögulegt
er að ná fram svipuðum áhrifum með nefúða-
ólusetningu og hægt er að ná með stungu-
oolusetningu. Nefúðabólusetning framkallar
■’Uöbundna ónæmissvörun á öllum slím-
'rnnum líkamans, en hana er ekki hægt að fá
'.11cö stungubólusetningu. Samstarfsmenn:
'Ver Heron og Henrik Aggerbeck, Statens
^eruminstitut, Danmörku, og Baldur Hjalta-
Son og Rúna Hauksdóttir.
Prófessor Þorsteinn Loftsson,
Ph.D., lyfjafræðingur:
Áhrif cýklódextrína á stöðugleika lyfja í
vatni: Notagildi cýklódextrina sem hjálpar-
efnis í lyfjagerð var metið og áhrif cýklódex-
trina á stöðugleika lyfja. Cýklódextrín voru
reynd í töflum, smyrslum, augndropum og
stungulyljum og árangurinn borinn saman
við sambærileg lyíjaform, sem framleidd eru
á hefðbundinn hátt. Cýklódextrín myndar
komplexa með mörgum fitusæknum lyflum.
Gerð komplexanna var athuguð og áhrif
þeirra á stöðugleika lyfjanna.
Lyfhrif ákvarðast af byggingu lyíjasam-
eindarinnar, lögun hennar, fitusækni, jónum
og hæfni einstakra frumeinda til að mynda
tengi við viðtæki í líkama manna eða dýra.
Til að auka verkun lyfja er reynt að breyta
einum eða fleirum þessara þátta. Slík „opti-
misering" leiðir oft til myndunar lyfja, sem
hafa góða lækningarfræðilega eiginleika, en
sem erfitt er að koma á hentugt lyfjaform,
vegna þess að lyfið leysist illa upp í vatm.
Það verður þá ekki notað sem stungulyf, og
aðgengi lyfsins er einnig takmarkað eftir per
os gjöf. Markmið þessa verkefnis er að auka
vatnsleysanleika torleysanlegra lyfja. Starfs-
menn: Sigríður Björnsdóttir, Guðrún Pals-
dóttir, Birna Ólafsdóttir og Hafrún Friðriks-
dóttir. Samstarf: N. Bodor og M. E. Brewster,
University of Florida.
Efnafræði krabbameinslyfja: Krabba-
meinslyf í tlokki nítrósóþvagefna og afbrigði
af köfnunarefnis-sinnepsgasi eru alkýlerandi
efni, og byggist lyfjafræðileg virkni þeirra á
alkýleringu ýmissa efnasambanda í líkaman-
um svo sem alkýleringu DNA sameinda.
Þessi alkýlering er oftast ekki undir áhriíuin
ensíma, heldur byggist hún á óstöðugleika
lyfjanna. Lyf í þessum flokkum krabba-
meinslyfja eru því oftast mjög óstöðug efna-
sambönd. Rannsökuð voru niðurbrot alkýler-
andi lyfja, hraði og gangur efnahvarfanna.
Markmið verkefnisins var að 1 inna leiðir til
að auka stöðugleika lyfja. Starfslið: Anna M.
Sigurðardóttir, Jóhanna Baldvinsdóttir, Haf-
rún Friðriksdóttir og Birna J. Ólafsdóttir.