Árbók Háskóla Íslands - 01.02.1997, Blaðsíða 500
498
Árbók Háskóla íslands
keyptur öflugur flúrljómunarmælir, sem nýt-
ist til rannsókna í fjölmörgum rannsókna-
verkefnum. Kaup hans voru styrkt af Vís-
indasjóði, Tækjakaupasjóði Háskólans sem
og Byggingasjóði Rannsóknaráðs ríkisins.
Nokkur endurnýjun varð á tölvukosti stof-
unnar, en vegna fjárskorts tókst engan veginn
að fylgja eftir örum framförum á því sviði á
umræddu tímabili.
Með úthlutun fjárveitingar tyrir stöðu sér-
fræðings í kjarnarófsgreiningu (NMR) var
tryggð þjónusta við mælingar og túlkanir á
mæligögnum kjamarófa, sem nýtist við efna-
greiningar og ákvarðanir á sameindabygg-
ingu efna í íjölmörgum rannsóknaverkefnum
við stofúna. Stöðuveiting þessi sem og kaup
á kjarnarófsgreini árið 1989 hefir orðið veru-
leg lyftistöng fyrir alla rannsóknarstarfsemi á
stofúnni að undanfornu.
Rannsóknarverkefni
Helstu rannsóknaverkefni í lífefnafræði
og matvælaefnafræði við efnafræðistofu á
tímabilinu 1990-1994 voru þessi: Undir
stjórn prófessors Sigmundar Guðbjarnasonar
var lögð áhersla á rannsóknir í læknisfræði-
legri lífefnafræði. Könnuð voru áhrif streitu
og fæðufitu á lífefnafræði ýmissa líffæra svo
dæmi sé tekið. Rannsóknir á lífefnafræði líf-
hvata og hvítu voru stundaðar undir stjórn
Jóns Braga Bjarnasonar, prófessors, Bjarna
Asgeirssonar, dósents og Magnúsar Más
Kristjánssonar, fræðimanns. Meðal verkefna
má nefna einangrun og virkniathuganir á líf-
hvötum úr innyflum þorsks og athuganir á
eiginleikum lífhvata úr kuldakærum lífver-
um. A sviði matvælaefnafræði var lögð
áhersla á að finna, hvaða myndbyggingar-
þættir nýtanlegra lífhvata í matvælaiðnaði
hafa áhrif á kuldavirkni þeirra og að ein-
angra prótein úr mjólkursýrubakteríum til
rotvarnar.
I hefðbundnu greinum almennrar efna-
fræði, lífrænni efnafræði, ólífrænni efna-
fræði, efnagreiningu og eðlisefnafræði voru
helstu rannsóknaverkefni þessi: Undir stjórn
Jóns K. F. Geirssonar, dósents, voru fram-
kvæmdar efnasmíðar á ýmsum flokkum líf-
rænna efna svo sem enimínum, methyl-
arylcinnamötum og ýmsum líffræðilega virk-
um efhum. Guðmundur G. Haraldsson stýrði
rannsóknum á framleiðslu ýmissa fjölómett-
aðra fitusýra. í ólífrænni efnafræði hefir ver-
ið unnið að verkefnum á borð við efnasmíði
og greiningu á málmoxíðum (Ingvar Arna-
son, dósent), hvörf málmjóna við ólífræn efm
í gasfasa (Asgeir Bjamason, fræðimaður og
Ingvar Ámason, dósent), Corrinoid með
p-axialtenglum (Sigríður Jónsdóttir, sérfræð-
ingur) og málmlífræn efnasambönd (Siguf'
jón N. Ólafsson, dósent). Einn sérfræðingur
stofunnar (Ásgeir Bjarnason, fræðimaður)
hefir unnið að fjölþættum rannsóknum meö
FT massagreini og notið til þess aðstöðu vtð
mælingar erlendis, en unnið úr gögnum her-
lendis. Þá hefúr áhersla verið lögð á ýmsar
ljósefnafræðilegar rannsóknir við stofuna a
tímabilinu svo sem athuganir á ljóshvötun
efnahvarfa í takmörkuðu rými (Christophy
Evans, fræðimaður), ljóshverfingu methy
arylcinnamata (Christopher Evans, Águs
Kvaran og Jón K. F. Geirsson) og ljósjónun
ósoneyðandi sameinda með leysigeis
(Ágúst Kvaran, prófessor). , ,
í ritinu Rannsóknir við Háskóla Islan s
1991-1993 er ítarleg lýsing á einstaka
rannsóknaverkefnum unnum við efnarræ0^
stofu RH á því tímabili. Þar er einnig g1
_;etið
lands
þeirra fjölmörgu samstarfsaðila, innan
sem utan, sem tengjast rannsóknaverkefnu
starfsmanna stofunnar. Hér á eftir fy 8
lýsing á nokkrum völdum verkefnum.
Læknisfræðileg lífefnafræði
Sigmundur Guðbjarnason, Valgerður E
Benediktsdóttir og Guðrún Skúladóttir. A
aldurs, streitu og fæðufitu á oti- og re
erga viðtaka, L-kalsíumgöng og fitusýrusai
setningu fosfólípíða í rottuhjarta.
Tilgangur verkefnisins var að ka ’
hvort aldur, mismunandi fita í fóðn
streituálag hefðu áhrif á ai- og þ-adrene
viðtaka og L-kalsíumgöng í frumuhimn
hjartavöðva. Áður hafði verið sýnt fram 1
fitusýrusamsetning frumuhimna t J
rottna breyttist við þessar aðstæður. oti- og
adrenergir viðtakar og L-kalsíumgðng ^
himnubundin prótein, sem teljast ml 1
fyrir boðflutninga í frumuhimnum J ug
vöðvafruma. Áhrif streitu, sem fraIT1 fjtu
var með adrenalíngjöfum og áhrif tx