Árbók Háskóla Íslands - 01.02.1997, Blaðsíða 72
70
Árbók Háskóla íslands
í ljósi þeirra þrenginga, sem ríkt hafa í íjár-
málum Háskólans, gefur augaleið, að ekki hef-
ur verið svigrúm til að taka upp nýjar náms-
brautir, heldur hefur áhersla verið lögð á að
gera betur við það nám, sem fyrir er. Helstu
nýmælin hafa verið í framhaldsnámi, sem nú er
í boði í flestum deildum. Þar má sérstaklega
nefna meistaranám í hagfræði og í sjávarút-
vegsfræðum sem og meistaranám í viðskipta-
fræði, en það hefst á þessu hausti. Ofarlega á
óskalista er meistaranám í töivunarfræðum, og
verður vonandi stutt í, að það geti hafist. Af
grunnnámi og viðbótamámi mætti nefha sem
dæmi djáknanám, nám í táknmálstúlkun í sam-
vinnu við Samskiptamiðstöð heymarlausra svo
sem vera þeirra hér í salnum ber með sér, nám
í kvennafræði sem aukagrein og námsbraut í
fiskifræði, þar sem stofh fiskifræðinga virtist í
meiri útrýmingarhættu en þorskstofninn.
Auk þeirrar heildarstefnu, sem áður var
lýst, hefhr mikil vinna verið lögð í mörkun
stefnu í sérstökum málaflokkum. Þar má
nefna stefnu í málefnum og aðbúnaði fatlaðra,
jafnréttismálum, kjaramálum, upplýsinga-
tækni og umhverfismálum. Mikilvægi upplýs-
ingatækni í nútímasamfélagi er óumdeilt, og
notkun slíkrar tækni er ekki síður mikilvæg í
háskólastarfi. Miðlun upplýsinga og með-
höndlun þeirra með tölvutækni er nú orðin svo
ríkur þáttur í daglegu starfi háskóla að tryggja
verður öllum greiðan aðgang að grunnþjónustu
þessarartækni. Hún hefur gerbreytt allri skrán-
ingu, úrvinnslu, varðveislu og miðlun upp-
lýsinga, lagt til nýjar leiðir við upplýsingaleit,
endurmótað að verulegu leyti samskipti og
samskiptaleiðir manna á milli og í raun umbylt
starfsaðferðum þeirra. Hún mun valda straum-
hvörfum í kennsluháttum innan háskóla og
auðvelda kennurum að eiga samskipti við nem-
endur utan kennslustunda og leiðbeina þeim í
sjálfsnámi. Stúdentar eru mjög áhugasamir unt
þessa þróun. Á vegum Stúdentaráðs og Upp-
lýsingaþjónustu Háskólans hefur starfað hóp-
ur, sem beitir sér fyrir námsvef Háskóla Is-
lands. Þar yrði að finna heimasíður helstu nám-
skeiða, sem í boði eru og leiðbeiningar kennara
um forkröfur, lesefhi, æfingarverkefni, hlið-
sjónarefni og próf. Með þessu verklagi mætti
draga úr fjölda kennslustunda, en leggja meiri
vinnu í dreifingu fræðslu á netinu og koma á
beinum samskiptum kennara og einstakra
nemenda. Þróun þessa vefs mundi einnig opna
leiðir fyrir nemendur hvarvetna á landinu til að
kynna sér það nám, sem Háskólinn býður og
nýta það í fjamámi, hvort sem það er til endur-
menntunar þeirra, sem lokið hafa háskólaprófi
og vilja íylgjast með nýjungum á sérsviði sínu
eða til byijunar háskólanáms. Hingað til hefur
þurft að útbúa sérstakt námsefni til fjamáms,
og þar hefur Háskólinn þurft að fara sér hægt
vegna takmarkaðra íjárveitinga og láta þá, sem
innritaðir em til hefðbundins náms, ganga fyr-
ir um þjónustu. Háskólinn telur það skyldu sína
að sjá til þess, að nýjasta tækni þekkingarmiðl-
unar sé eðlilegur hluti alls náms, sem þar fer
fram. Hann hefur sett sér það markmið, að all-
ir starfsmenn hans og stúdentar hafi greiðan
aðgang að tölvubúnaði og tölvuneti til daglegra
verka. Fjármagn mun ráða, hversu hratt þessi
þróun gengur. Markmiðið er, að ekki skipti
máli, hvar nemandi eða kennari em staddir,
þeir eigi hvarvetna sama aðgang að gagnasöfn-
um og öðrum upplýsingum. Ein af miðstöðv-
um þessa nets yrði Þjóðarbókhlaðan með sín
bóka- og gagnasöfn, en jafnframt má gera ráð
fyrir, að efni verði í vaxandi mæli sótt í gagna-
banka í öðmm löndum, og sum námskeið megi
stunda í fjamámi við erlenda háskóla. Tengslin
við útlönd munu auðvelda samvinnu við er-
lenda háskóla og rjúfa þá einangrun, sem við
höfúm búið við vegna legu landsins.
Oft hefur það verið rætt, að Háskólinn ætti
að rækta betur tengsl sín við brautskráða
kandídata og leita eftir stuðningi þeirra við
mótun náms og jafnvel styrkjum til uppbygg-
ingar starfseminnar. Sterk hefð er í þessum
efnum við marga erlenda háskóla. Eftir því
sem best er vitað, munu 15 ára læknakandí-
datar 1972 hafa verið einna fyrstir til að bera
fram hugmynd um hollvinasamtök við Há-
skóla Islands, og þeir sýndu hug sinn í verki
með myndarlegri gjöf til Háskólans á liðnu
vori í tilefni 40 ára frá brautskráningu. Hug-
myndin um Hollvinasamtök fékk nýjan byr i
nefnd, sem háskólaráð skipaði til að benda á
leiðir til tekjuöflunar fyrir Háskólann á árinu
1993, og verulegur skriður komst svo á málið,
þegar Stúdentaráð ákvað að setja það á oddinn
haustið 1995. Átak þeirra réði úrslitum, og nú
eru Hollvinasamtökin orðin virkur stuðnings-
aðili Háskólans, og hollvinafélög starfa með
flestum háskóladeildum. Samtök þessi veita
Háskólanum bæði styrk og aðhald, sem hann
fagnar heils hugar.