Tímarit lögfræðinga - 01.03.2004, Page 126

í dóminum var einnig vísað til 124. gr. VSL, og má e.t.v. telja að vísun
Hæstaréttar til 20. gr. laganna hafi einungis átt við um mat á því hvort stórkost-
legt gáleysi leysti félagið undan ábyrgð. Afstaðan er hins vegar skýrari í eftir-
farandi dómi.
H 1975 713
S ók bifreið sinni út af vegi og skemmdist hún mikið. í blóði S fundust efni sem svör-
uðu til 0,37%c af áfengi. Bifreiðin var húftryggð hjá vátryggingafélaginu V. I skilmál-
um tryggingarinnar sagði að undanþegin væru ábyrgð félagsins tjón sem yrðu „þeg-
ar ökumaður er ölvaður ... eða illa fyrirkallaður á annan hátt“. Hafnaði V greiðslu
bóta úr húftryggingunni. I dómi var ekki talið að áfengismagn í blóði S er slysið varð
hefði verið svo mikið að þá hefði mátt telja hann ölvaðan, og þar sem vitni, sem sáu
S um og eftir slysið, töldu sig ekki hafa séð áfengisáhrif á S þótti sönnun bresta fyr-
ir því að S hefði valdið slysinu í ölæði, sbr. 20. gr. VSL. Var af þessum ástæðum talið
að nefnt skilmálaákvæði heimilaði ekki synjun greiðslu bóta, „þar sem stefndi [V]
getur ekki borið fyrir sig þetta ákvæði skilmálanna að því leyti sem það fer í bága við
nefnda 20. gr.“262
Með dómi Hæstaréttar í H 1982 1354 má segja að öll tvímæli haft verið tekin
af um túlkun skilmálaákvæða unt ölvun vátryggðs í íslenskum vátryggingarétti.
H 1982 1354
E ók bifreið S út af er þeir voru saman á ferð. I blóði E, sem lést við óhappið, fund-
ust 1,05%o af áfengi. Bifreiðin var húftryggð hjá vátryggingafélaginu F sem synjaði
um greiðslu vátryggingarbóta með vísan til ákvæðis í skilmálum tryggingarinnar sem
undanskildi ábyrgð félagsins skemmdir sem yrðu á bifreiðinni „þegar ökumaðurinn
er undir áhrifum áfengis, örvunar- eða deyfilyfja, eða að öðru leyti ófær um að
stjóma ökutækinu á tryggilegan hátt". I dómi Hæstaréttar var fallist á þá skoðun hér-
aðsdómara að nefnt ákvæði skyldi túlka í samræmi við 20. gr. VSL. Segir síðan að
„þegar það sé gert, verði áfrýjandi [F] að sanna, að stefndi [S] hafi vitað eða mátt
vita, að ... E ... væri undir áhrifum áfengis". Talið var að S hefði ekki dulist áfengis-
neysla E, og var F því sýknað af kröfum S í málinu.
I 2. mlsl. 20. gr. VSL segir að semja megi um að félagið sé laust úr ábyrgð
þegar vátryggður hefur valdið vátryggingaratburðinum í ölæði er honum verð-
ur sjálfum gefin sök á. Þrátt fyrir orðalag þetta er talið að félagið geti verið laust
úr ábyrgð þegar um er að ræða ölvun annama en vátryggðs. Þá verður félagið
hins vegar að sýna fram á að vátryggður hafi vitað eða mátt vita um ölvun við-
komandi, sbr. H 1982 1354 sent reifaður er hér að framan.263 Svipuð sjónarmið
koma fram í H 1966 262 þó að ekki sé með jafn skýrum hætti.
262 Reifun byggð á DÍV.
263 Ekki er hægt að styðjast beint við danska dómaframkvæmd að þessu leyti þar sem segir f skil-
málum húftryggingar bilfeiða að ölvun þriðja manns hafi áhrif, hafi vátryggður vitað um ölvunina
eða að um sé að kenna stórkostlegu gáleysi hans að svo var ekki, sbr. Sorensen, (2002), bls. 375
og áfram og Lyngso, (1994), bls. 686.
120