Tímarit lögfræðinga - 01.03.2004, Síða 139

Schmidt nefnir á hinn bóginn undanþáguákvæði í slysatryggingum vegna
þátttöku í hnefaleikum, sem dæmi um varúðarreglu.308 Nefnd sem vann að end-
urskoðun norsku FAL nefnir að algengt sé að félagið þiggi sig undan ábyrgð í
slysatryggingum á þann hátt að ábyrgðin falli alveg niður á meðan á vissum at-
höfnurn stendur, t.d. hnefaleikum. Nefndin kveðst hins vegar ekki taka nánari af-
stöðu til þess hvort slík ákvæði gangi gegn 121. gr. FAL, en nefnir að strangt sé
í garð vátryggðs að beita slíkum ákvæðum eftir orðanna hljóðan þegar ekki er
orsakasamband á milli hinnar hættulegu iðju og vátryggingaratburðarins. Sem
dæmi tekur nefndin fjallgöngumann sem staddur er utan Norðurlandanna, og
sker sig á brauðhníf á meðan hann snæðir morgunverð og á ekki rétt á bótum
samkvæmt orðalagi skilmála slysatryggingar, sem undanskilja ábyrgð félagsins
slys senr verða í fjallgönguferðum utan Norðurlandanna. Nefndin telur sann-
gjamt að ákvæði sem þessi feli í sér orsakareglu og leggur til að ákvæði þess efn-
is verði tekið upp í norsku FAL við endurskoðun þeirra.309 Svipuð sjónarmið
koma fram í greinargerð nefndar sem vann að endurskoðun sænsku FAL.310
Selmer telur undanþáguákvæði vegna flugs eða þátttöku í hættulegum
íþróttum fela í sér hlutlægar takmarkanir á ábyrgð félagsins. Hins vegar bendir
hann á tvær spumingar sem vakni við beitingu slíkra ákvæða, þ.e. annars veg-
ar við hvaða tímamark skuli miða að félagið verði laust úr ábyrgð, og hins veg-
ar hvort gera verði orsakasamband á milli vátryggingaratburðarins og þeirra at-
hafna, sem skilmálaákvæðinu er ætlað að undanþiggja, að skilyrði þess að fé-
lagið verði laust úr ábyrgð. Hvað viðvíkur fyrra atriðinu telur Selmer að miða
verði við hvenær þær athafnir hefjist sem félagið hefur undanskilið vemd trygg-
ingarinnar. Sé undanþága í skilmálum slysatryggingar vegna þátttöku í hnefa-
leikum, falli vemd tryggingarinnar niður þegar sá sem tryggður er hefur leikinn
í hnefaleikahringnum. Varðandi síðamefnda atriðið bendir Selmer á að félögin
hafi valið ákvæði þessa efnis m.a. til að losna við vandamál tengd skilyrðinu
um orsakasamband og að ákvæðin missi að nokkru leyti marks við að skoðast
sem orsakareglur. Á hinn bóginn sé ekki hægt að útiloka að félagið verði talið
bera ábyrgð þegar engin rök standa til þess að ákvæðið gildi eftir efni sínu, þar
sem viðkomandi skilmálaákvæði verði í þeim tilvikum hugsanlega túlkað
þröngt.311 Það sem Selmer nefnir hins vegar ekki er að í raun eru þessi vanda-
mál nátengd. Sé svarið við því síðara að orsakasamband sé skilyrði þess að fé-
lagið sé laust úr ábyrgð er því fyrra jafnframt svarað. Ekki væri þörf á að
ákvarða tímamörk gildissviðs tryggingarinnar ef vátryggður nyti vemdar trygg-
ingar vegna slysa senr ekki tengdust hinni undanþegnu athöfn.
308 Schmidt, bls. 189.
309 NOU 1983:56, bls. 79-80.
310 SOU 1986:56, bls. 333 og áfram og 578 og áfram.
311 Selmer. bls. 263-264. Hér mætti e.t.v. hugsa sér að fjallgöngumaður, sem verður fyrir slysi
þegar hann fær sér nesti á meðan hann hvflir sig, teljist ekki hafa verið í fjallgöngu á því augnabliki
þegar vátryggingaratburðurinn átti sér stað og eigi þ.a.l. rétt á bótum að öðrum skilyrðum fullnægð-
um.
133