Tímarit lögfræðinga - 01.03.2004, Side 182

Verðrýmun skipsins vegna tjónsins er fundin með því að bera saman verð-
mæti þess í skemmdu og óskemmdu ástandi að mati þar til bærra virðingar-
manna. Skoðunarmaður vátryggjenda verður að staðfesta að áætlun viðgerðar-
kostnaðarins sé réttmæt og að hann stafi af hinu óviðgerða tjóni. Reglu þessa
má skýra með dæmum.
Sé markaðsverð skipsins í óskemmdu ástandi USD 5 milljónir en í skemmdu
ástandi USD 4.5 milljónir, þá er verðmætisrýmunin augljóslega USD 500 þús-
und. Sé skipið tryggt fyrir fullu verðmæti þess, eða USD 5 milljónir, koma tvær
lausnir á bótaskyldu til álita: 1. Hafi áætlaður viðgerðarkostnaður numið USD
450 þúsund, myndi bótaskyldan takmarkast við þá fjárhæð en ekki verðmætis-
rýmunina USD 500 þúsund. 2. Hafi viðgerðarkostnaður hins viðgerða tjóns
verið áætlaður USD 600 þúsund næmi bótaskyldan verðmætisrýmuninni USD
500 þúsund, en ekki áætluðum viðgerðarkostnaði.
Þar sem vafi leikur á um fjárhæð viðgerðarkostnaðar eða mat á skipi í ó-
skemmdu ástandi er reynslan sú að samið er um bætur milli aðila um fjárhæð
bótanna.
I norsku skilmálunum fjallar grein 12.3. um bætur vegna óviðgerðra tjóna.
Er aðalreglan sú að samkvæmt skilmálunum greiðir vátryggingin ekkert vegna
slíkra tjóna. Frá því eru þó nokkrar undantekningar.
Sú undantekning, sem oftast reynir á, er á þá leið að sé skip selt nýjum eig-
endum eiga eldri eigendumir rétt til bóta vegna viðgerðs tjóns sem nemur sann-
anlegri verðrýmun við söluna. Sé markaðsverð skipsins í óskemmdu ástandi
USD 5 milljónir, en vegna skemmdanna fást einungis USD 4.5 milljónir fyrir
það, greiða vátryggjendur USD 500 þúsund í bætur. Farist skip með óviðgert
tjón greiða vátryggjendur ekkert vegna þess tjóns.
Önnur regla skilmálanna er sú að vátryggði hefur 5 ár til að framkvæma við-
gerðir og vátryggjendur greiða einnig þær verðhækkanir sem hugsanlega hafa
orðið á tímabilinu frá tjóni til viðgerðar.
Var niðurstaða umræðnanna um þennan þátt í bótaskyldu vegna tjóna að
ITC reglurnar væru heldur hagstæðari fyrir vátryggða en norsku skilmálamir.
9. UM BÓTASKULD VEGNA ÁREKSTURS
Samkvæmt ensku ITC reglunum, 8. grein, bætir tryggingin þrjá fjórðu þeirra
skaðabóta sem hinum vátryggða er gert að greiða vegna tjóns sem skip hans
hefur valdið á öðru skipi eða verðmætum um borð í því skipi, þar með talið töp-
uðu farmgjaldi, framlagi til sameiginlegs sjótjóns, björgunarlaunum og slíkum
kostnaði, allt að þremur fjórðu hlutum vátryggingarverðs skipsins sem tjóninu
olli. Frá þessu eru þó nokkrar undantekningar, svo sem eins og þegar um er að
ræða kostnað við að fjarlægja skipsflak eða farm, bætur vegna persónulegra
eigna og dánarbætur vegna slysa eða mengunar. Hafi vátryggjendur samþykkt
skriflega að leitað verði lögfræðilegrar aðstoðar vegna ábyrgðarinnar greiða
þeir að sjálfsögðu sama hlutfall þess kostnaðar sem af því hlýst.
Oft er sú breyting á þessu ákvæði gerð með samþykki aðila tryggingarsamn-
176