Tímarit lögfræðinga - 01.03.2004, Page 183

ingsins að vátryggjendur skuli greiða umræddan kostnað að fullu en ekki ein-
ungis að þrem fjórðu hlutum, og einnig að þessi ábyrgð skuli algerlega undan-
þegin bótaskyldu ef eigandi hefur keypt klúbbtryggingu sem nær til allrar
áhættunnar. Síðastnefndi þátturinn einfaldar meðferð málsins, þegar láta þarf í
té ábyrgð til handa þeim sem fyrir tjóninu varð, því að þá þarf ekki að sækja
ábyrgðina til tveggja tryggingarfélaga.
Grein 12.3. í ITC reglunum fjallar svo um þær bætur sem vátryggði fær úr
hendi aðila annars skips sem hefur átt hluta af sök í árekstrinum. Er þar um
nokkuð flóknar reglur að ræða sem ekki er ástæða til að gera nánari grein fyrir
hér, að því undanskildu að meginreglan er sú að nemi bætur frá hinu skipinu
vegna sakar þess í árekstrinum hærri fjárhæð en vátrygging hins tryggða skips
hefur greitt, rennur það sem umfram er til eigenda þess vegna eigináhættu
þeirra, en nái fjárhæðin ekki svo miklu kemur ekkert í hlut eigenda.
Það gerir uppgjör vegna árekstratjóna flóknara að í grein 8.2.1. í ITC regl-
unum er mælt svo fyrir að sé ábyrgð annars skips í árekstri eða beggja ekki tak-
mörkuð samkvæmt ákvæðum siglingalaga, skuli uppgjör bóta vegna árekstrar-
ins fara fram samkvæmt svonefndri „cross liability“ reglu. Sú regla er hins veg-
ar ekki viðurkennd í enskum sjórétti.
Einnig á þessu sviði tryggingaréttarins er munur á ensku ITC reglunum og
norsku skilmálunum, því að í 13. grein þeirra segir að tryggingin bæti skaða-
bætur vegna árekstra við fasta eða fljótandi hluti að fullu en ekki einungis að
þrem fjórðu hlutum. Enn fremur er sérstakur frádráttur á bótum vegna tjóns sem
skipið veldur öðrum, en ekki sama fjárhæð og af öðrum bótaskyldum tjónum.
Loks gilda aðrar reglur í skilmálunum en ITC reglunum um skiptingu bóta frá
eigendum eða vátryggjendum hins skipsins. Kemur þar til hlutfallsleg skipting
milli allra þeirra sem tjón hafa hlotið af árekstrinum.
Niðurstaða á samanburði vegna þessarar tegundar skaðabóta virðist vera sú
að ensku ITC reglumar séu hagkvæmari m.a. vegna þess að eigandi skips sem
tryggt er með norsku skilmálunum verður iðulega að bera tvær eigináhættur,
aðra vegna þess tjóns sem skip hans hefur orðið fyrir og hina vegna þess tjóns
sem skip hans hefur valdið og honum er gert að bæta.
10. UM SAMEIGINLEGT SJÓTJÓN OG GERÐARDÓMA
Samkvæmt ákvæðum ITC reglnanna er sá hluti sameiginlegs sjótjóns sem
fellur á skip bótaskyldur af vátryggingu þess auk þess mælir 66. gr. 4. mgr. sjó-
vátryggingarlaganna frá 1906 svo fyrir að sameiginlegt sjótjón vegna farms á
skipi, svo sem skemmdir sem á því er valdið í þeim tilgangi að ná því á flot þeg-
ar það hefur strandað, sé bótaskylt af sjóvátryggingunni að fullu án þess að hinn
vátryggði nýti sér rétt sinn til að krefjast framlags frá öðrum, t.d. eigendum
farms eða vátryggjendum hans.
Fyrir kemur að eigendur eða vátryggjendur farms geti neitað að taka þátt í
sameiginlegu sjótjóni vegna þess að farmsamningur hafi verið brotinn, t.d.
vegna þess að skipið hafi ekki verið haffært. Klúbbtrygging skipsins, sé um
177