Uppeldi og menntun - 16.02.2007, Side 5

5
FRÁ RITSTJÓRA
Um þessar mundir er öld liðin frá því að lög voru sett um Kennaraskóla Íslands en
fyrir þann tíma var á grundvelli reglugerðar hægt að sækja eins árs kennaranám við
Flensborgarskóla í Hafnarfirði. Allt frá árinu 1895 var reglulega lagt fram frumvarp
til laga um menntun barnakennara og kennaraskóla á hinu háa Alþingi Íslendinga en
frumvörp af því tagi náðu ekki fram að ganga fyrr en árið 1907.
Kennaraskólinn tók til starfa árið 1908. Kennslugreinar voru almennar bóknáms-
og handmenntagreinar auk kennslu í uppeldis- og kennslufræði og kennsluæfinga.
Í upphafi var kennaranámið þriggja ára nám, sex mánuðir hvert ár, og við skólann
voru skipaðir þrír fastir kennarar. Á þeirri öld sem liðin er frá stofnun Kennaraskóla
Íslands hafa miklar breytingar átt sér stað á kennaramenntuninni. Á fyrri helmingi
aldarinnar urðu þó litlar formbreytingar á menntuninni að öðru leyti en því að skóla-
árið lengdist og námsárum fjölgaði úr þremur í fjögur. Á síðasta fjórðungi liðinnar
aldar voru breytingarnar hins vegar mun hraðari og stórstígari. Árið 1971 var kenn-
aranámið fært á háskólastig og Kennaraháskóli Íslands stofnaður. Lög voru sett um
starfsheiti og starfsréttindi grunnskóla- og framhaldsskólakennara þar sem krafa er í
meginatriðum gerð um að grunnskólakennarar hafi lokið B.Ed.-prófi og framhalds-
skólakennarar B.A.-prófi í kennslugrein sinni að viðbættu eins árs námi í uppeldis- og
kennslufræðum. Kennaramenntunarstofnunum fjölgaði á landinu með stofnun kenn-
aradeildar Háskólans á Akureyri árið 1993. Síðan voru Íþróttakennaraskóli Íslands,
Fósturskóli Íslands og Þroskaþjálfaskóli Íslands sameinaðir Kennaraháskóla Íslands
árið 1998 og þar með var allt uppeldis- og kennslufræðinám komið á háskólastig.
Eftir því sem háskólastigið efldist fjölgaði menntunartækifærum kennara með fjöl-
breyttu framhaldsnámi og símenntun. Nú er rætt um að lengja kennaranám í fimm ár
og gera kröfu um að kennarar hafi lokið meistaraprófi. Rannsóknarstarfsemi á sviði
menntunar- og uppeldisfræða hefur samhliða þessu vaxið fiskur um hrygg og sér
þess glögglega stað á síðum þessa tímarits.
Að þessu sinni eru birtar átta greinar um ólík viðfangsefni á sviði uppeldis- og
menntamála. María Steingrímsdóttir greinir frá niðurstöðum rannsóknar sinnar á
reynslu nýbrautskráðra grunnskólakennara af fyrsta starfsári. Anna Þóra Baldurs-
dóttir og Valgerður Magnúsdóttir greina frá rannsókn sinni á starfsumhverfi kennara.
Í grein Ernu Pálsdóttur er greint frá rannsókn á stöðu námsmats í grunnskólum og þá
segir Guðríður Adda Ragnarsdóttir frá rannsókn sinni á því hvernig dreng með ein-
hverfu var kennt að greina málhljóð og lesa með beinum fyrirmælum og hnitmiðaðri
færniþjálfun. Birna María Svanbjörnsdóttir fjallar um það hvort foreldrar vilji stuðn-
ing í foreldrahlutverkinu og þá greinir Gunnhildur Óskarsdóttir frá rannsókn sinni á