Hugur - 01.06.2011, Page 15

Hugur - 01.06.2011, Page 15
Við erum stödd ijlœkju veruleikans 13 ig er list möguleg eftir Auschwitz? En með þeirri spurningu er hann í raun að segja að óhugnaðurinn haíi verið slíkur að varnir menningarinnar gegn illskunni séu mun minni en við ætlum. Þess vegna voru margir þýskir heimspekingar að hugsa um sekt, um ábyrgð, um forsendur alræðis, og settu margir hverjir traust sitt á mannlega vitsmuni. Skynsemin er það eina sem hægt er að binda vonir við. Heimspeki Habermas, sem er hugsanlega þekktasti þýski heimspekingur síð- ari hluta 20. aldar, er mjög lituð af því viðhorfi að reyna að finna skynseminni farveg í samfélagslegri samræðu. Reyndar ánetjaðist ég sjálf hugsun sem var á öðrum slóðum og gagnrýnni á getu skynseminnar, allavega mjög meðvituð um takmarkanir hennar, líkt og Adorno reifaði í verki sínu og Horkheimers um Día- lektík upplýsingarinnar. I framhaldsnámi mínu féldcst ég einkum við heimspeki Nietzsches og Heideggers. Ein ástæðan er sú að ég kynntist eiginmanni mínum í náminu í Berlín. Hann heitir Magnús Diðrik Baldursson og er hálfþýskur. Og hann rannsakaði heimspeki Heideggers í mörg ár. Við Magnús kynntumst [kím- ir\ í málstofu um Schopenhauer og lásum Veröldina sem vilja og ímynd saman á þýsku. Þannig lærði ég þýsku \hlær\ og varð ástfangin í leiðinni. Heimspeki Nietzsches og Heideggers stendur í sambandi við hina hrottalegu þýsku arfleifð. Nasistar nýttu sér öfgakenndu þættina í heimspeki Nietzsches og Heidegger varð á tímabili hallur undir nasismann þegar hann var að ná yfirráðum í upphafi íjórða áratugarins. Hann taldi sig hafa arnarsýn á vestræna heimspekihefð en var fram- an af blindur á brjálæðið í eigin samtíma. AJIt orkaði tvímæhs. Um leið voru þetta byltingarkenndir höfundar sem opnuðu hugsun og heimspeki nýjar lendur. Það var reynt að lesa og túlka þessa höfunda í þá veru. Það er lærdómsríkt að líta til þess hvar og hvernig heimspeki „tekst“ og hvar og hvernig henni „misteksfi' and- spænis veruleikanum. Ég vann doktorsritgerð mína hjá Wolfgang Múller-Lauter sem var einn helsti Nietzsche-sérfræðingur Þýskalands og ritstjóri hinnar nýju útgáfu verka Nietzsches og svo Nietzsche Studien. Það var stór rannsóknahópur í kringum þetta allt. Hópur sérfræðinga sem vann að útgáfunni og svo doktors- nemar og sérfræðingar víða að úr heiminum sem tóku þátt í „Berliner Nietzsche Colloquium“ sem Múller-Lauter stýrði. Ég tengist þessu enn, m.a. sem meðlimur í fagritstjórn Nietzsche Studien. En hvernig upplifðuð pið samræðuna sem pú lýstir hér áðan, sem hafði farið af stað. Þá meina ég, rataði pessi samræða inn í málstofurnar, tókust pið nemendurnir á við vandann? Sums staðar og sums staðar ekki. Ein fyrsta málstofan sem ég tók þátt í var hjá Margarethu von Brentano og hún fólst í „línu fyrir línu“-lestri á fyrstu síðunum í Frumspeki Aristótelesar og það var sko engin samtímaskírskotun þar. Það var einkum eldri hluti þeirra Þjóðverja í náminu sem var upptekinn af því að kynslóð foreldranna hafði þagað og sópað undir teppið aðkomu sinni, og jafnvel ábyrgð á því sem gerðist á tímum nasismans. Það hefúr stundum verið sagt að RoteArmee Fraktion (RAF), hryðjuverkahóparnir þýsku á áttunda áratugnum, hafi verið bálreitt andsvar við menningu sem gerði ekki upp við glæpi fortíðar heldur kaus
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164

x

Hugur

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.