Tímarit Máls og menningar - 01.12.1995, Blaðsíða 42

norrænum forfeðrum.18 í öllum tilvikum voru fornir textar farvegur fyrir
hugmyndafræði samtímans, allt frá frelsisbaráttu til kynþáttahaturs.
Með hliðsjón af þeim textatengslum sem hér hafa verið rakin er ekki úr
vegi að líta aftur á forsíðu Heroes of Iceland. Sýnt er að tvíburarnir með
vængjahjálmana eru ekki aðeins táknmyndir af fornum hetjum íslands
heldur einnig fulltrúar þess hóps sem Allen French nefnir „innfædda“
Bandaríkjamenn.19 Markmið hans er að sameina þennan hóp, sýna fram á
að germanskar þjóðir séu í eðli sínu jafn líkar og víkingarnir tveir á strönd-
inni. Samkvæmt þeirri túlkun stafar þeim fóstbræðrum (Skarphéðni og
Allen French?) ógn af farmi víkingaskipsins í bakgrunni. Flópur nýrra
innflytjenda hefúr keypt sér far með skipinu — það er í þann mund að leggja
að bryggju við Ellis Island.
Aftanmálsgreinar
1 „AUen French.“ The JuniorBook ofAuthors. Önnur endurskoðuð útgáfa. Ritstjór-
ar Howard Haycraft og Stanley J. Kunitz. New York (1951), s. 133.
2 Hópurinn sem hér um ræðir sækir meginhugmyndir sínar til ísraelska bók-
menntafræðingsins Itamars Even-Zohar, en hann er sjálfur undir áhrifum frá
rússnesku formalistunum. Skýrt yfirlit yfir þennan skóla í þýðingarrannsóknum
er að hafa hjá Edwin Gentzler, „Polysystem Theory and Translation Studies."
Contemporary Translation Theories. London og New York (1993), s. 105-43.
Ástráður Eysteinsson hefur gert grein fýrir og beitt kenningum Even-Zohars í
greininni „Af annarlegum tungum. Þýðingar og íslensk bókmenntasaga eftir
stríð.“ Andvari. Nýr flokkur XXXI (1989), 99-116.
3 Ástráður Eysteinsson. „Mylluhjólið. Um lestur og textatengsl." Tímarit Máls og
menningar 54/4 (1993), 73-85.
4 „Orð, tvíröddun og skáldsaga." Þýðandi Garðar Baldvinsson. Spor í bókmennta-
frœði 20. aldar. Ritstjórar Garðar Baldvinsson, Kristín Birgisdóttir og Kristín
Viðarsdóttir. Reykjavík (1991), s. 97.
5 Skýringar af þessu tagi eru reyndar algengar (og líklega jafh nauðsynlegar) í
íslenskum útgáfum sagnanna. Ýmsar forsendur eru fýrir því að líta á þær sem
þýðingar, þar sem þýtt er innan sama tungumáls en frá einu sögulegu skeiði til
annars. Sjá Ástráð Eysteinsson. „Er Halldór Laxness höfundur Fóstbræðrasögu?
Um höfundargildi, textatengsl og þýðingu í sambandi Laxness við fornsögurnar.“
Skáldskaparmál 1 (1990), s. 176-77.
6 The Story ofBurntNjal orLife in Iceland at the End of the Tenth Century. Þýðandi
Sir George Webbe Dasent. Fyrra bindi. Edinburgh (1861), s. vii.
7 Sama rit, s. cxcix.
8 Hér mætti benda á inngang Dasents fýrir þýðingu á íslenskri málfræði Rasks, A
Grammar ofthe Icelandic or Old Norse Tongue. London/Frankfurt (1843), s. vii.
Þeim sem vilja fræðast frekar um hugmyndir Dasents og viðhorf Breta til íslands
á nítjándu öld er bent á grein eftir Andrew Wawn, „The Victorians and the
V
40
TMM 1995:4