Skírnir - 01.01.1947, Blaðsíða 30
28
Einar Ól. Sveinsson
Skírnir
skap Einars skálaglamms. Listræn áhrif þessarar orðskip-
unar eru auðskilin, en til þess að njóta þeirra þarf að lifa
og hrærast í dróttkvæðum á allt annan hátt en títt er að
menn geri nú á dögum.
VIII
Kenningarnar, ekki sízt hinar norrænu (4. fl.), tilheyra
heimi hugarburðar, þær opna áheyranda galdraveröld, þar
sem allt er kynlegt og ekkert eins og það sýnist í fyrstu.
Hver kenningarliður rekur annan, óskyldur að uppruna
og hugrenningatengslum, og þó að margir þeirra séu í
veruleikann sóttir, þá verður þó allt óvirkilegt, þegar þeir
koma saman. En inn í þennan kynja- og kynngiheim berst
jafnt og þétt rödd náttúrunnar, sem kallar skáldið til þessa
heims, þegar ‘Huldar vindur’ hefur borið það sem lengst
á burt. Þessi rödd kveður skáldinu ekki nóg, að skynsam-
leg meining fáist, þegar vísan er tekin saman og ráðin,
ekki heldur, þó að hver einstakur kenningarliður tjái
ósvikna skynjun á náttúrunni. Hún krefur skáldið meira
samhengis milli orðfæris og þess, sem kenningarnar tákna,
og meira samræmis eins orðs við annað. Kormakur biður
á einum stað konung að halda ‘ýs bifvangi’ yfir sér; bif-
vangur bogans er hönd, og hendi getur maður haldið yfir
öðrum, en ekki ‘vangi’, sem er landsheiti. Þannig er kenn-
ingin umritun og stofnorð hennar fellur ekki að sagnorð-
inu. Líkt má segja um ‘heyr, jarl, Kvasis dreyra’ hjá Ein-
ari skálaglamm.
En skáldin finna vel, að þetta er óeðlilegt og óviðfelldið.
Þau leggja mikla rækt við, að sagnorðið svari til kenn-
ingarstofns. Ef þau kalla skipið sævar hest eða þess hátt-
ar, þá forðast þau orðið sigla, hafa í þess stað hlaupa,
renna o. s. frv.
Annað, sem eykur veruleikablæ þessa kveðskapar, eru
lýsingarorðin. Bragi segir, að ‘naglfara segls siglur’ á
myndinni séu ‘saums andvanar’. Hér skilgreinir lýsingin
með neikvæði sínu nánar, hversu þessum skjaldar siglum