Skírnir - 01.01.1947, Blaðsíða 36
34
Lárus Sigurbjörnsson
Skírnir
inu, og hafði þá utanfélagsmaður, Halldór Kr. Friðriks-
son kennari, verið heyrandi nær, er menn ræddu. Gat Hall-
dór þess við meðkennara sinn í Lærða skólanum, Gísla
Magnússon, sem raunar var félagsmaður, að hann hefði
heyrt málróm manna og talað um Ingólfsvarða, en Gísli
fór undan í flæmingi, svo að Halldór varð einskis vísari.
Skýrsla var gerð um málið á næsta fundi. Forseti fundar-
ins gat þess þá, að hann hefði orðið þess var, er Halldór
gekk út, að hann myndi hafa verið heldur nærri, „en
kveðst þá sjálfur hafa farið þangað, er Halldór Friðriks-
son var, og ekki getað heyrt nema málróminn og einstök
sundurlaus orð“. Var þá snuðrið í Halldóri talið ósak-
næmt, og féll það tal niður.
Er ekki að orðlengja um það, að alla tíð, meðan félagið
var við lýði, frá ársbyrjun 1861 og fram yfir krossmessu
1874, fóru öll félagsstörf fram með leynd. Eru þess engin
dæmi, að bæjarmenn hafi fengið vitneskju um félagið,
enda þótt það léti ýmis bæjarmál til sín taka og kæmi hinu
cg öðru í verk. Tvær greinir félagslaga voru til varnar
gegn öllu umtali um félagið. Önnur var sú, að „allir fé-
lagar lofa við drengskap sinn að þegja yfir fundum, yfir
verkefni félagsins og öllu, er gjörist í því“, og var þetta
loforð jafnbindandi fyrir þá, sem fóru úr félaginu, og
hina, sem í því voru. Hin greinin var um það, hvernig
menn gátu orðið félagar: „Verði atkvæði með því (að
bjóða manni að ganga í félagið), skal velja þann úr flokki
félagsmanna, er honum er kunnugastur, til að bjóða hon-
um að ganga í félagið. Skal sá gæta allrar varúðar og
gefa honum sem minnstar og almennastar upplýsingar
um félagið, en þó engar fyrr en hann hefur bundið sig
þagnarloforði við hann.“
I sjálfu sér var það ekkert smáræðis afrek að halda fé-
lagi leyndu í 14 ár í bæjarkríli eins og Reykjavík var þá.
2.
„Ár 1861, laugardaginn 26. janúar, var fundur haldinn
í hinu svonefnda Leikfélagi andans, sem stofnað var á