Skírnir - 01.01.1947, Side 225

Skírnir
Ritfregnir
223
vera sá að nenia prestinn brott úr eðlilegu umhverfi sínu og skop-
ast að þessari persónu, sem er ofurmenni aðeins í ímyndun sjálfs
sín. En tilgangurinn er væntanlega lika tæknilegur: að slíta sundur
hið langa eintal Helga og auka tilbreytni. En það er réttast að láta
ekki þessi töfrabrögð villa sér sýn: Fyrri helmingur fjórða þáttar
er ekki annað en eitt langt eintal og því alls ekki dramatiskur að
eðli. Það sem hér ber á milli Helga og hinum persónunum, sem eru
meira eða minna virkilegar eða óvirkilegar, er ekki annað en gárar
á yfirborðinu, hér eru engin djúpstæð, veigamikil átök. Og ástæða
þess er sjálfsagt, að í hrifningu sinni hefur Helgi enga einlæga
meiningu, aðeins stór og glæsileg og tóm orð.
Lokin eru þau, að Helgi prestur gengur til kirkju til að flytja
uppstigningarprédikunina, og leikhússtjóri og ,,höfundur“ halda
honurn föstum með snúru, sem hann er festur í, og hefur það ágæta
verkun á leiksviði.
Sýning leikritsins á sviði fer alveg eftir skilningi leikstjórans.
Það má eflaust sýna það sem stilgerðan gamanleik, þar sem allar
persónurnar eru skopmyndir. Það er leitt að fara svo með Jóhönnu,
en það er unnt að gera það, líka með hana. Með þessu móti væri
ímyndunaraflið frjálsara, og leikstjórinn hefði óbundnari hendur
um áhrifameðöl leiksviðsins. Sýningin fengi við það heildarsvip,
sem hún fær ekki, ef fylgt er fyrirmælum höfundarins.
Kari Hamre.
Leikrit EigurSar Eggerz: Pála, sjónleikur í fjórum þáttum, Akur-
eyri 1942, í sortanum, sjónleikur í sex þáttum, Rvík 1932 — útg.
í 75 tölusettum eintökum 1946.
Leikrit eru helzt ekki prentuð hér á landi. Utgefendur segja, að
þau seljist illa. ,,Fóllc les ekki leikrit," segja þeir. Nokkuð hafa
þeir til síns máls, því miður. Fólk kann ekki að lesa leikrit. Eg
minnist þess, að ég fékk einu sinni nafnlaust bréf um smáþætti,
sem ég hafði látið prenta. Bréfritari fann að því, að ég léti fólkið
í leiknum ekki tala ,,skáldlega“ og ég væri sífellt að tefja fyrir
því með ,,skýringargreinum“ um athafnir þess á leiksviðinu. Þetta
væri ekkert leikrit, bara þvogl. Þessi bréfritari fór ef til vill ekki
á mis við mikið, þó að hann læsi smáþættina með þessum árangri,
en hafi hann ekki komizt upp á lag með að lesa leikrit öðruvísi, þá
hefur hann eyðilagt fyrir sér marga góða og ánægjulega stund.
Það er til marks um góð leikrit rétt lesin, að lesandinn sér persón-
ur leiksins fyrir innri sjónum sínum lifa og hrærast á leiksviði, þar
sem lesandinn sjálfur er leikstjórinn — það getur hent sig, að höf-
undur leiksins hjálpi honum lítillega með ,,skýringargreinum“, en
í öllum aðalatriðum hvílir sviðsetning- leiksins á góðfúsum lesanda.
A hinn bóginn er fólk hér á landi ákaflega sólgið í leiksýningar.
Það kemur að langar leiðir og kostar til þess stórfé og fyrirhöfn