Úrval - 01.12.1945, Side 65

ÞJÓÐFLUTNINGAR DÝRANNA
63
Seiima berst torfa af örsmá-
um, gagnsæjum kvikindum, með
útstæð, svört augu, upp að yfir-
borði sjávarins. Þar dreifist úr
henni með miklum hraða, og
hún skiptist í tvennt. Annar
helmingurinn heldur til aust-
urs, en hinn í vestur. Hinn fyrri
kemst til Evrópustranda á 3
árum, en hinn síðari nær strönd
Ameríku á skemmri tíma. Litlu
krílin eru þá orðin að ungum
álum, sem synda upp árnar, unz
þeir komast til heimkynna
þeirra, sem foreldrar þeirra yf-
irgáfu.
Þetta fyrirbrigði á sér heill-
andi skýringartilgátu, sem er
byggð á kenningu Wegeners um
að meginlöndin færist til. Al-
fred Lothar Wegener, sem var
þýzkur jarðeðlisfræðingur, benti
á, að jarðskorpan væri sett sam-
an úr tveimur lögum, hið ytra
léttara og grynnra en höfin.
Hann gat þess til, að jörðin
hefði upphaflega haft samfellt,
heilt yfirborð úr þessu ytra
lagi, en um helmingur þess hefði
losnað og þeyzt út í geyminn.
Það sem eftir var, brotnaði í
stóra parta, sem við nefnum
.meginlönd, og þeir fóru að
hreyfast í ýmsar áttir til að
hjálpa jörðinni til að ná jafn-
vægi aftur, en það hafði raskast
mjög. Wegener skar út landa
bréf af meginlöndunum máli
sínu til sönnunar og sýndi, að
það er hægt að láta þau falla
saman. — Austurströnd Norð-
ur- og Suður-Ameríku fellur
næstum alveg að vesturströnd
Evrópu og Afríku.
Nú hefir þess verið getið til,
að álarnir séu upprunnir í
sprungunni á milli gamla heims-
ins og hins nýja, á meðan bilið
á milli þeirra var mjög mjótt,
og að á milli hrygningartím-
anna hafi álarnir dvalizt í ám
og vötnum meginlandanna báð-
um megin við sprunguna. Nú
héldu meginlöndin áfram að
þokast sundur og um leið lengd-
ist stöðugt leiðin til hrygningar-
stöðvanna, unz hún var orðin
svo löng, að álunum varð ókleift
að fara þangað á hverju ári.
Þeir urðu því að taka sér lengri
hvíldartíma í ósöltu vatni og
fara sjaldnar til að hrygna. Ef
þessari þróunarbraut er fylgt
út í æsar, sjáum við, að hátt-
erni álanna hlaut að lokum að
verða eins og það er nú. Þeir
eyða allri ævinni í að hvíla sig
og safna kröftum fyrir ævin-
týraförina miklu, leggja svo af
stað tii föðurtúnanna, sem nú eru