Árbók Háskóla Íslands - 01.02.1997, Qupperneq 69
Rasður rektnrs
67
sóknartækjum. Meðan hér voru aðeins þrjú
flokkahappdrætti á markaði og Háskólinn
naut einkaleyfis til að greiða vinninga í pen-
■ngum, nam hlutdeild Happdrættis Háskólans
um 60% afmarkaðnum. Með tilkomu annarra
happdrætta var hins vegar svo komið árið
'991, að hlutdeild Happdrættis Háskólans var
komin niður undir 15-18%, þrátt fyrir að það
hefði einkaleyfi til að greiða vinninga í pen-
'ngum og greiddi eitt allra happdrætta 20% af
hagnaði sínum í einkaleyfisgjald. Ef Háskól-
>nn hefði ekki brugðist til varnar í þessari
stöðu, væru tekjur hans af Happdrættinu nú
undir 150 m. kr. króna á ári, og mundu tæp-
ega duga til viðhalds húsa og lóðar og kaupa
a rannsóknartækjum, en ekkert fé væri aflögu
td nýbygginga. Eftir vandlega könnun á þróun
aPpdrættismarkaðar í öðrum löndum, sann-
ærðist stjórn Happdrættisins um, að innan
fárra
ara yrðu samtengdir tölvuvæddir spila-
assar ráðandi tækni í happdrættisrekstri. Ef
appdrættið ætlaði að fylgjast með í þróun
aPpdrætta og reyna að rétta hlut sinn á mark-
u ,nuiT1’ yrði það að nýta þessa tækni. Innan
askólans og víða með þjóðinni voru skiptar
s oðanir, hvort Háskólinn ætti að fara út í
re stur sem þennan sér til tekjuöflunar. Því
Var einnig haldið fram í umræðu, að Háskól-
'nn hefði enga þörf lengur fyrir tekjur af happ-
rættisrekstri. Ríkissjóður ætti að geta veitt til
askólans fé, sem hann þarfnast. Þessu þótti
ti°rraöamönnum Háskólans ekki óhætt að
ad"VS,a-' ^ð vísu munu þess fá dæmi, að þjóð-
^r askóli fái enga fjárveitingu úr ríkissjóði til
l.;®ln8a, viðhalds þeirra eða rannsóknar-
si' íff **'ns vegar er Háskólanum hollt að afla
3 Ur n°kkurs fjár. Það gerir hann ábyrgari
8 styrkir sjálfræði hans. Þrátt fyrir góðan
ekE °8 ríkisstjórna, getur Háskólinn
1 reitt sig eingöngu á framlög ríkisins.
v etiu geta gert ser j hugarlund, hvernig búið
H n Háskólanum, ef hann hefði ekki notið
jj rættisins. Sennilega hefði háskóla-
seirr a^rei ver'ö byggt, heldur hefði starf-
óhe 'n Ure'^St um a"a h°rg °g verið að mestu í
H ntU'=u 'e'guhúsnæði. Því miður hefur
Ve " rætt'ð ekki haft undan að mæta þörfum
rann f tVaXan<^' fj°lda stúdenta og aukinna
veen ° narUmSVÍfa' Það hefur cinni8 rýrnað
annar harðnanch samkeppni við málsvara
ííárm''3 rnihl'vægra verkefna, sem einnig eru
10gnuð með happdrættistekjum. Niður-
staða stjórnar Happdrættisins var, að Happ-
drættið ætti engra annarra kosta völ en taka
upp þessa nýju tækni, ef spilakassar væru
leyfðir hér á landi og Happdrættinu ætti að
takast að halda velli á markaðnum. Væntingar
Háskólans í þessum efnum hafa gengið eftir,
og hagnaður af hinni nýju grein, Gullnám-
unni, tvöfaldar nú hagnað Háskólans af Happ-
drættinu, án þess að skerða í nokkru hlut
Rauða krossins og annarra félaga með skyld-
an rekstur svo sem þessir aðilar óttuðust.
Þessar auknu tekjur hafa gert Háskólanum
kleift að hefja byggingu Náttúrufræðahúss,
sem hýsa mun kennslu- og rannsóknarstarf-
semi hans á sviði líffræði, jarðfræði og land-
fræði. Þar verður einnig húsnæði Norrænu
eldfjallastöðvarinnar, sem ríkissjóður mun
kosta. Aðdragandi að þessari byggingu hefur
staðið í nær 15 ár. Að sumu leyti má líkja þess-
ari framkvæmd við fyrsta húsið, sem Happ-
drættið byggði fyrir 60 árum sem Atvinnu-
deild Háskólans. Þar óx upp blómleg starf-
semi, sem eftir 30 ár á háskólalóð var orðin
svo umfangsmikil, að hún færðist frá
Háskólanum og skiptist í rannsóknarstofn-
anir atvinnuveganna, Hafrannsóknastofn-
unina, Rannsóknastofnanir fiskiðnaðar, land-
búnaðar og byggingariðnaðar og Iðntækni-
stofnun. Starfsemi náttúrufræðigreina Há-
skólans hefur verið dreifð og kreppt í lélegu
og þröngu húsnæði. Með sameiningu þessara
fræða í nábýli við hug-, félags- og tæknivís-
indi á hans vegum munu batna verulega öll
skilyrði til að nýta faglega breidd í þekkingu
og rannsóknum starfsmanna Háskólans í sam-
vinnu, þar sem þörf er slíkrar breiddar svo
sem í umhverfismálum og ferðamálum.
Hvergi er að finna jafnmikinn fjölbreytileika í
þekkingu á einum stað hér á landi sem innan
Háskólans. Vandinn er að virkja hann í sam-
starfi við aðra skóla og rannsóknarstofnanir,
sem vilja helga sig þessum málefnum.
Auk getu til að heija nýbyggingar gefa
tekjur Happdrættisins Háskólanum svigrúm
til að standa undir lánum, sem tekin eru vegna
nýbygginga eða kaupa á húsnæði. Háskólinn
er enn að greiða niður lán vegna byggingar
fyrirlestrarsala við Háskólabíó, byggingar
Tæknigarðs, kaupa og breytinga á Haga, sem
þó voru að mestu kostaðar af tekjum Lyfja-
búðar. Hann hefur nýlega fest kaup á Nýja
Garði og Neshaga 16 fyrir skrifstofúr kennara