Árbók Háskóla Íslands - 01.02.1997, Side 290
288
Jafnframt var samþykkt að fela rektor að
vinna að endurskoðun á stjórnskipan
Háskóla íslands með hliðsjón af eftirfarandi
atriðum: Æðsta stjórn Háskóla íslands,
háskólafundur, yrði skipuð rektor, deildarfor-
setum, forstöðumönnum námsbrauta, full-
trúum stúdenta, starfsmanna og þjóðlífs.
Rektor yrði sjálfkjörinn forseti háskóla-
fúndar. Háskólafundur yrði töluvert fjöl-
mennari en núverandi háskólaráð, enda ættu
þar sæti fulltrúar helstu faggreina og hópa
háskólasamfélagsins, auk tveggja aðila utan
Háskólans. Háskólafundur myndi setja reglur
um kjör í háskólaráð, sem skipað yrði full-
trúum, þar á meðal rektor, sem yrði sjálfkjör-
rnn í háskólaráðið og forseti þess. Háskólaráð
færi í umboði háskólafundar með ákvörðun-
arvald í tilgreindum málaflokkum og bæri
abyrgð á samræmingu og framkvæmd þeirra
ákvarðana, sem háskólafundur tekur um
mennta- og rekstrarstefnu Háskólans. Rektor
verði kjörinn af háskólasamfélaginu í sam-
ræmi við ríkjandi hefð.
Alþingi samþykkti lög um háskóla hinn
23. desember 1997. Ekki var orðið við ósk
Háskólans, að deildarforsetar yrðu kjörgeng-
ir í háskólaráð, en í 11. gr. var opnuð leið til
þess, að í sérlögum væri kveðið á um annan
æðsta ákvörðunaraðila og samráðsvettvang
en háskolaráð, sbr. hugmynd Háskólans um
haskolafúnd. Ekki var heldur vikið frá því, að
menntamálaráðherra skipaði rektor, en það
yrði gert samkvæmt tilnefningu viðkomandi
haskólaráðs eftir nánari ákvæðum í sérlögum
hvers skóla. Þar með gat rektor verið kosinn
af haskólasamfélaginu úr hópi umsækjenda.
Jafnframt yrði rektor ekki leystur frá störfum
an þess að það væri borið undirháskólaráð og
hlyti samþykki meirihluta þess.
Mikilvæg voru heimildarákvæði um þjón-
ustusamning milli menntamálaráðherra og
haskóla og viðmið um fjárveitingar vegna
kennslu og rannsókna. Um gjaldtöku hvers
skola af nemendum vegna náms var hins
vegar vísað í sérlög, samþykktir eða skipu-
lagsskrár hvers skóla. Ríkisháskólum var
heimilað að eiga aðild að rannsóknar- og þró-
unarfyrirtækjum, sem eru hlutafélög, sjálfs-
eignarstofnanir eða félög með takmarkaða
abyrgð og stunda framleiðslu og sölu í því
skym að hagnýta og þróa niðurstöður rann-
_____________________Árbók Háskóla íslands
sókna, sem Háskólinn vinnur að hverju sinni-
Þar með var í höfn mál, sem Háskólinn hafði
lengi óskað eftir.
Lög um Háskóla íslands
Nefndin, sem vann að heildarendur-
skoðun laga um Háskóla íslands frá október
1996, tók mið af frumvarpi til laga um
háskóla og gerði ráð fyrir, að mikilvægif
málaflokkar færðust frá ráðuneyti til Háskól-
ans. Þar með yrðu aðeins tvö stjórnsýslustigi
deild og háskólaráð í stað þriggja áður. Lög
um Háskólann ættu fyrst og fremst að vera
rammalöggjöf fyrir stofnunina, sem m®lti
fyrir um grundvallaratriði í stjórnskipulagi
og stjórnsýslu skólans, en nánari útfaersla
yrði í reglugerðum og reglum. Styrkja þyrft'
deildir sem grunneiningar stofnunarinnar og
auka fjárhagslegt sjálfstæði þeirra. Þær hafí
skýrar og ótvíræðar lagaheimildir til að afla
sértekna með ýmiss konar þjónustu- og rann-
sóknarstarfsemi. Ný lög þyrftu einnig að
auðvelda og stuðla að aukinni samvinnu og
samstarfi deilda með þverfaglegum rann-
sóknum og námi. Nefndin taldi ákjósanlegf
að inn í stjórn deilda kæmu fúlltrúar úr Jjjóð-
lífi.
Jafnframt ræddi nefndin ítarlega þá hu8'
mynd að skipta Háskólanum niður í nokkra
sjálfstæða skóla. Nefndin miðaði við a
skipa mætti deildum Háskólans eftir fra-’ði
legri samstöðu í fjóra skóla, sem yrðu felags
vísindaskóli, hugvísindaskóli, heilbrigðis
skóli og verkfræði- og raunvísindaskóli-
þessari hugmynd vildi nefndin tryggj'a- :'
þeir málaflokkar, sem færðust frá ráðuney
inu til Háskólans, lentu ekki allir á bor 1
rektors og háskólaráðs, heldur yrði vald
ákvörðunar fært sem næst vettvangi- Þra
fyrir sjálfstæða skóla yrðu stjórnsýslusng'
þó aldrei fleiri en tvö. Hver þessara skóla ®
fulltrúa í háskólaráði. Hlutverk skólanna yr
fyrst og fremst að gæta sameiginlegra hag
muna þeirra deilda, sem að skólanum stan ^
t. d. varðandi stjórnsýslu, rekstur, fjárIag‘
gerð, ráðstöfun fjármuna, skrifstofuhal
skrifstofustjórn. Þeir hefðu sjálfstæðan fj
hag og þeim væri heirriilt að semja beintja;tj
ríkisvaldið um fjárveitingar. Æskilegt
verið, að deildir innan sama skóla hefðu sa_(ii
eiginlega skrifstofu og skrifstofustjóra, s