Árbók Háskóla Íslands - 01.02.1997, Side 379
377
-55Qnsóknar-
og þjónustustofnanir
sem unnt er. Það hefur verið opið að vetr-
mum í um 60 tíma á viku, en á próftíma allt
uð 76 tíma á viku. Nýleg könnun sýnir, að
pað er í góðu meðallagi miðað við sambæri-
‘eg bókasöfn annars staðar á Norðurlöndum.
Eins og áður kom fram er í lögunum um
uokasafnið mælt svo fyrir, að auk beins fram-
Jags frá ríkinu skuli hluti af fjárveitingu til
‘raskóla Islands renna árlega til bókasafnsins
Samkvæmt sérstöku samkomulagi milli
okasafnsins og Háskólans. í samræmi við
pað var stofnað til Ritakaupasjóðs Háskóla
slands á fjárlögum ársins 1997, sem ætlað er
0 standa undir kaupum þeirra rita, sem sér-
staklega er aflað í þágu Háskólans.
'ðhald og varðveisla safnkosts
Flestum er kunnug sú vá, sem ritum
e‘msins er búin sökum þess, hve gæðum
Pappírs fór hrakandi eftir miðja síðustu öld.
egna hagstæðs loftslags og lítillar meng-
jjnai hér á landi er þó hrörnun pappírsins
ægari hér en víða annars staðar. Sú stað-
mynd má þó ekki leiða til andvaraleysis, því
|ler sem annars staðar vinnur tíminn sitt
e. ’ ef ekki er við brugðist. Auk þess eru
|j10rg eldri rit illa farin vegna mikillar notk-
ai’ vondrar meðferðar eða bágrar geymslu.
Eókbandsstofa safnsins, viðgerðarstofa
g myndastofa gegna hver sínu hlutverki í
arðveislumálum. Engin þeirra var fullbúin,
t ,safnrð var opnað. Myndastofan var
ln í notkun upp úr miðju ári 1995, en
tj,ærsta °g dýrasta tækið, mjög fullkomin vél
að 1 æra efni yfir á örfilmur, kom þó ekki í
agnið fyrr en vorjg 1996. Er myndastofan
1 ar Ht^ð orðin meðal hinna allra best búnu í
[ !nu °g getur, eftir því sem mannafli
lr’ sjnnt margvíslegum verkefnum. For-
Vf ^Sma^ er að koma íslensku dagblöðunum
ek'r a öffilmur, að því leyti sem það hefur
þan' ■ 6®ar ver'ð gert- Blöðunum sjálfum má
s oni8 Flífa við venjulegri notkun, enda er
les*11 fVe^ ^ni^ tæFjum, hvort heldur er til að
aa filmunum eða taka af þeim ljósrit.
[j . 0rur bókbands og viðgerða eru í sam-
tæk ndÍ Bókbandsstofan er fullbúin
stofUm mönnuð að hluta til. í viðgerðar-
komU e,lnni8 Aest til reiðu, þar á meðal full-
Pap *n Vei ll' að auka afköst við viðgerðir á
Plr " Pappírsfyl 1 i ngarvél. Fjárráð safnsins
hafa hins vegar ekki leyft, að ráðið yrði
starfslið til viðgerðanna, og er þó þörfin
brýn, því að í safninu er óhemjumikið af efni,
sem þarfnast aðhlynningar, bæði handritum
og prentuðum bókum.
Tón- og mynddeild safnsins komst að
hluta til í rekstur á árinu 1996. Eitt helsta
verkefni deildarinnar er að varðveita íslensk
hljóðrit og veita aðgang að þeim.
Þjóðbókaskráning
Árið 1974 var hin árlega skrá um íslenska
bókaútgáfu skilin frá Árbók Landsbókasafns
og hefur síðan komið út sem sérstakt rit á
hverju ári, íslensk bókaskrá. Síðan útgáfan
hófst 1974 hefur henni auk þess verið steypt
saman í fimm ára skrár. Með nýjum skyldu-
skilalögum 1977 kom til innheimtu á
íslenskum hljóðritum, og frá árinu 1979
hefur fylgt íslenskri bókaskrá sérstök skrá
um það efni, íslensk hljóðritaskrá.
Við hlið Gegnis er eins og áður er getið
kominn góður stofn að gagnasafni íslenskra
tímarits- og blaðagreina, sem hefur hlotið
nafnið Greinir. Hið sama á við um Greini og
Gegni, að unnt er að draga út úr honum hvers
kyns skrár til útgáfu, og má búast við, að í
framtíðinni verði til margvíslegar efnisskrár
með þeim hætti.
Rannsóknarstarfsemi
Meðal hlutverka safnsins samkvæmt
lögum er að halda uppi rannsóknum á sviði
íslenskrar bókfræði, bóksögu og bókaútgáfu.
Sú tilhögun hefúr aldrei komist á hér á landi,
sem þekkist í sumum grannlandanna, að
ráðnir séu að hinum stærri bókasöfnum
starfsmenn, sem hafi rannsóknir eða fræða-
störf að aðalviðfangsefni - eða sé a. m. k.
ætlað að verja hluta vinnutíma síns til slíkra
starfa. Hins vegar má segja, að sum störf í
Landsbókasafni feli í sér það, sem kalla
mætti Rannsóknaþátt, enda er efniskostur
sumra deilda safnsins beinlínis uppspretta
fræðilegra viðfangsefna. Safnið hefur líka
fyrir sitt leyti viljað búa í haginn fyrir þennan
þátt: í fyrsta lagi með því að gefa út fræðilegt
ársrit, Ritmennt, og er þar byggt á áratuga-
langri hefð hins fyrra Landsbókasafns, sem
birti í Árbók fræðilegt eftii, bæði eftir starfs-
menn safnsins og aðra. í öðru lagi hefur