Árbók Háskóla Íslands - 01.02.1997, Side 386
384
Árbók Háskóla íslands
sjukhuset/Háskólann í Uppsölum. Rannsókn-
irnar snerust um mælingar á starfshæfni
lungna og blóðrásar hjá heilbrigðum og sjúk-
um með áherslu á greiningu á áhrifum reyk-
inga og vinnu í kísilryki eða asbestmengun á
þá starfshæfni. Nokkrar greinar hafa birst eftir
mig og með öðrum um þessar rannsóknir, og
1981 varði ég doktorsritgerð við Uppsala-
háskóla, sem nefnist: Early Changes in Res-
piratory Function Caused by Occupational
Dust or Tobacco Smoking.
Annað
A vegum Heilbrigðiseftirlits ríkisins voru
gefnar út fjölmargar skýrslur og rit undir minni
stjórn 1976-1982. Þá skrifaði ég nokkrar blaða-
og tímaritsgreinar um heilbrigðiseftirlit,
mengunarmál, atvinnuheilbrigðismál, mann-
eldismál o. fl. Þá tók ég þált í fjölda þinga og
ráðstefna innanlands og erlendis um neyslu-,
manneldis, umhverfis- og atvinnuheilbrigð-
ismál, sjá nánar: Yfirlit yfir starfsemi Heil-
brigðiseftirlits ríkisins 1976-1982, Heilbrigð-
iseftirlit ríkisins, júlí 1982.
Sem verkefhisstjóri og fulltrúi íslands f
verkefni Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinn-
ar, „Forvamir langvinnra sjúkdóma (CIND1)“,
tók ég þátt í alþjóðasamstarfi og verkefnum
innanlands. Fjöldi greina og skýrslna eru um
þessi mál. Hér nefni ég eingöngu tvö rit eftir
mig: 1) Heilbrigð þjóð. Forvarnir og heilsu-
stefna til aldamóta 2000. Landsáœtlun. Heil-
brigðis- og tryggingamálaráðuneytið, janúar
1992 (drög ). 2) Heilbrigð þjóð. Forvarnir og
heilsustefna til aldamóta 2000. Greining
einstakra viðfangsefna og setning markmiða.
Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytið,
janúar 1992 (drög).
Frá mér sem skólayfirlækni kom i nóv-
ember 1992 skýrslan Skólaeftirlit á íslandi
1978-1991 og í ágúst 1989 Landskönnun á
lifhaðarháttum og heilsu skólabarna, sem
háskólakennarar hafa nýtt sér við greinaritun.
Þetta er látið nægja sem dæmi um viðfangsefni
þau árin, þegar ég var kennari í heilbrigðisfræði
við læknadeild Háskóla íslands.
Hrafn Vestfjörð Friðriksson, dr. med.
Febrúar 2007.
Heilbrigðisfræði í læknadeild
Átímabilinu 1989 til 1997 var rannsóknar-
stofa Háskóla íslands í heilbrigðisfræði í S'g'
túni 1 (nú Sóltún 1), á annarri hæð í húsi í eigu
Háskólans. Þar var einnig aðsetur heilbrigðis-
fræði að öðru leyti og húsnæði heimilislækn'
isfræði og félagslæknisfræði. Ásta Guðjons-
dóttir var ritari fyrir allar greinamar þrJan
Fastráðnir kennarar í heilbrigðisfræði voru
undirritaður og dr. med. Vilhjálmur Rafnsson,
en auk þess voru lausráðnir stundakennarar.
Hlutverk kennslugreinarinnar heilbrigðis-
fræði er markþætt. Einn þátturinn er að kenna
læknastúdentum aðferðir til að sporna við
sjúkdómum, þar á meðal um bólusetningar,
mikilvægi hreinlætis og hreins vatns og um
liættur, sem stafa af röngu mataræði og hættur
úr atvinnuumhverfinu. Starfandi sérfræð-
ingar taka þátt í þessari kennslu, bæði fast-
ráðnir kennarar og stundakennarar.
Mikilvægasti þáttur kennslunnar er far-
aldsfræði, sem býr meðal annars yfir aö'
ferðum til að sannreyna hugmyndir um
orsakir sjúkdóma. Kennslan fer fram bæði i
fyrirlestrum og í æfingum, þar sem stúdentar
lesa fræðigreinar um orsakir sjúkdóma, og 1
umræðum við kennara og stúdenta gera þeir
munnlega grein fyrir innihaldi greinanna og
þeim faraldsfræðilegu hugtökum, sem þar er
beitt.
Prófessor í heilbrigðisfræði var á þessu
tímabili undirritaður, en liann var yfirlæknir
Krabbameinsskrár Krabbameinsfélags ls'
lands, þegar hann var skipaður í prófessors-
stöðuna og hélt báðum stöðunum, þangað 11
hann hóf töku eftirlauna, 1. maí 2001. pr-
med. Vilhjálmur Rafnsson var dósent og síðar
prófessor og tók fullan þátt í kennslunni-
Hann hafði áður stundað rannsóknir í íaral s
fræði, meðal annars á atvinnusjúkdómum.
Rannsóknarstörf mín bera svip af raim
sóknum þeim, sem ég stundaði í fyrrl
störfum. Krabbameinsskráin var á þessu
tímabili í miklum tengslum við Samtök nor^
rænna krabbameinsskráa (ANCR) °S .
Alþjóðarannsóknastofnun um krabbarnems
rannsóknir (IACR), sem er í Lyon í Fra „
landi. Ritaskrá um þetta tímabil, 198
1997, inniheldur liðlega 50 greinar, og þar
meðal er kennslubók í faraldsfræði, Fata t -