Árbók Háskóla Íslands - 01.02.1997, Síða 499
497
jjannsóknar- og þjónustustofnanir
lagsins hefur staðið að mestu óslitið síðan
árið 1979. Drög að skránni voru íjölrituð árið
'985, en síðan hefiir verið unnið að prentaðri
®krá í samráði við eðlisfræðinga á Raunvís-
indastofnun og víðar. Á árunum 1993-1994
Var skráin til meðferðar hjá íslenskri mál-
nefnd og hjá forlagi, sem hefur tekið hana til
ntgáfu. Útgáfa er áætluð snemma árs 1996.
Mössbauer-mælingar
Örn Helgason: Mælingar á svonefndum
Mössbauer-hrifum beindust á þessu tímabili
einkum að þremur viðfangsefnum. í f'yrsta
la8i var haldið áfram rannsóknum á gleri í
öergsýnum einkum með tilliti til oxunarstigs
járnsambanda. í samvinnu við jarðfræðistofu
kaunvísindastofnunar voru rannsökuð áhrif
ýmissa þátta á hraðann í oxunarhvarfinu.
iðiöurstööum úr þessum rannsóknum var
beitt í samvinnu við Norrænu eldíjallastöð-
ina við ákvörðun á hlutþrýstingi súreíhis í
sýnaröð af frumbergi á Atlantshafshryggn-
11 ni- I annarri rannsókn var tekið snið úr
öskustafla frá Öskjugosi 1985 til hliðstæðrar
Sreiningar og með því reynt að meta ástand-
'ö i kvikuhólfi skömmu fyrir gos. Þriðja við-
fangsefnið í glermælingum voru mælingar á
svonefndum tektít sýnum frá Haraldi Sig-
Urðssyni, Rhode Island.
Rannsóknir á segulsteindum í bergi voru
viöamesta viðfangsefhið á þessu tímabili, og
einkum beindist athyglin að tilvist maghemíts,
®293> sem er spínill eins og magnetít, en er
ekki talinn hafa stöðuga kristallagerð, a. m. k.
ekki þegar hitinn fer yfir 300 °C. í kjölfar rann-
s.okna á þessari steind var ákveðið að þróa ofn
■ mælinga á Mössbauer-hrifum við allt að 600
• Verkefnið var tengt viðfangsefhi nema í M.
■'Uámi. Með þessum ofni hefur verið unnt að
f °öa fasahvörf í magnetít-maghemít-hematít
■ erfi- Árið 1993 tókst samvinna við efnafræð-
lnga við The Open University í Bretlandi um
verkefni með tin-íbættu magnetíti og háhita-
|re'nin8u á fasabreytingum, sem þar eiga sér
. ®' 1Jeir gera sýni og mæla tinrófin, en járn-
°ln eru mæld á eðlisfræðistofu, og þar er
vy8fst með fasabreytingum í ofninum. í þessu
-p' angsefni er einnig samvinna við hóp í
ækniháskólanum í Danmörku, einkum þegar
era þari lághitamælingar eða mælingar í ytra
segulsviði.
Hafliði P. Gíslason.
Efnafræðistofa
Starfsfólk
Á árunum 1990-1994 störfuðu að jafnaði
9 kennarar efnafræðiskorar við stofuna. Auk
þeirra störfuðu í fyrstu 3 sérfræðingar að
sjálfstæðum rannsóknaverkefnum í heimil-
uðum stöðum, en þeim fjölgaði í 4 á tímabil-
inu, þegar veitt var fjárveiting fyrir stöðu sér-
fræðings á sviði kjamarófsgreiningar. Þá
hafði efnafræðistofa á að skipa fjórum heim-
iluðum rannsóknarmannsstöðum fyrir sam-
starfs- eða aðstoðarfólk. Þessu til viðbótar
starfaði fjöldi verkefnaráðinna starfsmanna
tímabundið við stofuna. Heildarfjöldi starfs-
manna jókst á tímabilinu og var mestur um
30 starfsmenn í árslok 1994. Forstöðumaður
efnafræðistofu 1990-1991 var Ingvar Arna-
son, dósent, en á tímabilinu 1991-1994 Agust
Kvaran, prófessor.
Aðstaða 1
Á efnafræðistofu hefur verið lögð ahersla
á rannsóknir og uppbyggingu rannsóknarað-
stöðu í öllum megingreinum efnafræðinnar,
lifefnafræði, lífrænni efnafræði, ólífrænni
efnafræði, efnagreiningu og eðlisefnafræði
auk matvælaefnafræði. Starfsaðstaða starfs-
manna stofunnar er einkum í aðalhúsnæði
Raunvísindastofnunar Háskólans á Dunhaga
3. Auk þess hafa nokkrir starfsmenn stofunn-
ar skrifstofuaðstöðu í Sumarhöll við Dun-
haga, og rannsókna- og skrifstofuaðstaða í
eðlisefnafræði er hýst í VR-III. A tímabilinu
náðist samkomulag um breytta skipan hús-
næðismála, þannig að starfsaðstaða í til-
raunalegri eðlisefnafræði flyst í hentugra
húsnæði á Dunhaga 3.
Nokkrar úrbætur urðu á tækjakosti og
tækjauppbyggingu stofunnar á tímabilinu.
Lokið var við tækjakaup og uppsetnmgu
leysitækjasamstæðu, og settur var upp bún-
aður til ofurkælingar gassýna vegna rann-
sókna á sviði eðlisefnafræði. Fest voru kaup
á hanskaskáp til meðhöndlunar á vandmeð-
fornum efnum í súrefnisfríu umhverfi vegna
rannsókna í ólífrænni efnafræði. Fyrir til-
stuðlan styrkja frá Byggingasjóði Rann-
sóknaráðs ríkisins, Vísindasjóði og Tækja-
kaupasjóði Háskólans og fleiri aðilum voru
fest kaup á skönnunarkaloríumæli til rann-
sókna i lífefnafræði og líftækni. Þá var