Árbók Háskóla Íslands - 01.02.1997, Side 501
499
Jjgnnsóknar- oa þjónustustofnanir
(ófitubætt fóður eða sama fóður bætt með
10% lýsi, 10% kornolíu eða 10% smjöri)
voru mæld hjá 10 mánaða dýrum. Gerðar
Voru mælingar á bindieiginleikum geisla-
merktra antagónista við ai- og B-adrenerga
v>ðtaka og L-kalsíumgöng í hjörtum rottna á
aldrinum 1 dags til 10 eða 24 mánaða. Fékkst
pannig mælikvarði á tjölda bindistaða (mæli-
kvarði á fjölda viðtaka) antagónistanna á við-
tokunum og sækni þeirra.
Fjöldi bindistaða og sækni ai- og B-adren-
®rgra viðtaka og L-kalsíumganga í frumu-
nltnnum rottuhjarta breyttist með aldri. Hæg-
ara breytingar urðu við öldrun, og hafði
magn n-6 og n-3 fitusýra í fóðri áhrif á öldr-
nnarbreytingamar. Einnig komu fram hrað-
ara breytingar á bindieiginleikum ai- adren-
ergra viðtaka og kalsíumganga á fyrstu ævi-
V'kunum, en fyrri rannsóknir hafa sýnt mikl-
ar breytingar á fitusýrusamsetningu helstu
°sf°lípíða himnunnar á því æviskeiði.
Afnæming ai- og B-adrenergra viðtaka í
rnniuhimnum rottuhjarta eftir örvun þeirra
m°ð adrenalíngjöf í eina viku var með öðrum
ættl 1 hjörtum miðaldra dýra, sem hér voru
ra.nnsökuð (10 mánaða) heldur en hjá ungum
yrum (3ja mánaða). Hjá ungum rottum
'nnkaði sækni ai-adrenergra viðtaka við
a renalíngjöf, en fjöldi þeirra breyttist ekki
^arktækt. Viðbrögð þ-adrenergra viðtaka hjá
gum dýrum voru veruleg fækkun viðtaka,
J1, engin niarktæk breyting á sækni. Hjá 10
anaða dýmm varð hins vegar marktæk
kun ai-adrenergra viðtaka við örvun, en
'!"m breyting á sækni þeirra. Fækkun þ-
. energu viðtakanna við örvun var mun
nni hjá 10 mánaða dýrum en hjá ungum
yruin og sækni minnkaði hjá dýrum, sem
3U fóður bætt með 10% lýsi eða ófitubætt
þVjU,r' ^egund og magn fituefna í fóðri gætu
vi ~ áhrif á, hvenær breytingar á streitu-
rögðum koma fram.
fru * . °S fiöldi ai-adrenergra viðtaka í
.j | muhimnum rottuhjarta minnkaði við gjöf
Urs' Slshæltu fóðri frá 2ja til 10 mánaða ald-
«A’ en Þessar breytingar urðu ekki hjá hinum
öurhópunum.
11Vi A-'öufita og örvun með adrenalíni hafði
f° f , áhrif á fitusýrusamsetningu helstu
aða° *P*^a * fr^rrrrrhimnum í hjarta 10 mán-
rotta, sem er í samræmi við fyrri rann-
sóknir. Ekki er ljóst, hvernig þessar breyting-
ar á samsetningu himnufitanna tengjast
breytingum á bindieiginleikum adrenergra
viðtaka og L-kalsíumganga við örvun og gjöf
á mismunandi fitu í fóðri.
Rannsóknir á lífefnafræði lífhvata og
hvítu
Jón Bragi Bjarnason, Bjami Asgeirsson og
Magnús Már Kristjánsson: Próteinasar úr
kuldakærum lífverum. Verkelhið fjallar um
rannsóknir á kuldavirkum próteinkljúfúm úr
lífverum, sem hafa aðlagast að köldu umhverfi.
Einkum hefur verið fjallað um próteinasa úr
innyflum þorsks og úr kuldakærum örverum.
Fengist hefur verið við einangrun, hreinsun
og greiningu á eðlis- og efnaeiginleikum
ensímanna. Hraðafræðilegir eiginleikar og
stöðugleiki ensímanna hafa verið ákvarðaðir
við mismunandi aðstæður og þeir bornir
saman við sömu eiginleika samsvarandi
ensíma lífvera, sem aðlagast hafa hærri hita-
stigum. Markmið slíks samanburðar er að
skýra ýmsar próteinefnafræðilegar forsendur
kuldaaðlögunar ensíma. I fyrstu hefur sjón-
um okkar einkum verið beint að próteinkljúf-
unum trypsíni, kímótrypsíni, elastasa og
kollagenasa úr þorskaskúfum, en að undan-
förnu einnig að próteinkljúfum úr kuldakær-
um örverum. Þá er unnið að því að klóna ens-
ímin og umbreyta þeim með genatæknilegum
aðferðum í þeim tilgangi að auka skilning á
kuldavirkni ensíma sérstaklega og stöðug-
leika þeirra almennt.
Hreinsun og eiginleikar elastasa úr þorski
Bjarni Arnason, Jón Bragi Bjarnason:
Megintilgangur rannsóknanna hefur verið að
kanna eiginleika próteinasa úr lífveru, sem
lifir við lágan umhverfishita, og bera þá sam-
an við sambærileg ensím úr blóðheitum
dýrum. Þrír serín próteinasar hafa verið full-
hreinsaðir úr þorski. Eiginleikar trypsíns og
chymotrypsíns hafa verið kannaðir ítarlega
áður. Unnið hefur verið að því að skilgreina
eiginleika elastasa úr þorski. Ensímið reynd-
ist hafa tvöfalt betri hvötunargetu (kcat/Km)
en elastasi úr svínabrisi, en jafnframt var
þorskaensímið mun óstöðugra gagnvart hita
og lágu sýrustigi. Þessi munur speglar vænt-
anlega aðlögunarþörf að lágum líkamshita