Uppeldi og menntun - 16.02.2007, Síða 194

194
ég mjög af þessari nýju sýn á nemendur og nám og gerði hana að megininntaki í nám-
skeiðinu Kennslufræði raungreina.
Hún: Og hvernig tóku nemendur þínir þessu?
Ég: Vel! Þeir virtust álíka heillaðir af hugsmíðahyggju og ég. Sumir urðu meira
að segja hugfangnir af henni og strengdu þess heit að þeir myndu kenna eftir þeim
nótum sem hún setur – það yrði að ganga út frá nemendum, gefa þeim færi á að orða
hugmyndir sínar, prófa þær í verki og ræða þær við aðra.
Hún: Gekk það eftir, ég meina: urðu þeir svona hugsmíðakennarar?
Ég: Að því er ég best veit: Nei! Málið er, sjáðu, að þegar ég fór að fylgjast með þeim
í kennslu var engu líkara en að þeir hefðu alveg snúið við blaðinu miðað við það sem
við vorum að tala um í námskeiðinu. Þar lögðum við áherslu á að vinna út frá nem-
endum, gefa þeim tækifæri til að viðra hugmyndir sínar og ræða þær. Það sem ég sá
hins vegar, þegar ég kom í heimsókn til þeirra í æfingakennslu, var býsna hefðbundin
kennsla. Þarna stóðu þeir og töluðu og töluðu og virtust hafa gleymt flestu af því sem
við höfðum verið að ræða og fyrirheitum okkar um nýja og betri tíð í raungreina-
kennslu.
Hún: Kom þetta þér á óvart?
Ég: Bæði já og nei. Til að byrja með, þegar ég var að meðtaka þessa nýju hugsun,
bjóst ég við að sjá kraftaverk, að nemarnir mínir, heillaðir af hugsmíðahyggju, væru
að spila eftir nótum hugsmíðahyggjunnar í skólastofunni. Síðar áttaði ég mig á því að
það er gjarnan langt milli orðs og æðis, milli þess sem við tölum um og þess sem við
praktíserum. Það þarf oft mikið til að hugmynd verði að veruleika. Engu að síður varð
ég fyrir nokkrum vonbrigðum. Mér fannst hugsmíðahyggjan svo sannfærandi. Hún
opnaði mér algerlega nýja sýn á nám og kennslu: að málið væri ekki að fylla nem-
endur af staðreyndum og kenningum heldur að hjálpa þeim að þróa hugmyndir sínar
og hugsunarmáta; vinna út frá þeim. Mér fannst einhvern veginn að allir myndu taka
þessari nýju sýn opnum örmum og þess yrði ekki langt að bíða að raungreinakennsla
í skólum á Íslandi tæki stakkaskiptum. Svo varð ekki.
Hún: En hvað með þig? Nú varst þú sjálfur að kenna efnafræði í framhaldsskóla á
þessum tíma. Breyttir þú þínum starfsháttum? Fórst þú sjálfur að spila eftir þessum
nótum hugsmíðahyggjunnar eins og þú orðar það?
Ég: Já og nei. Ákafamaður sem ég var í þá daga hófst ég strax handa við að prófa
nýju hugmyndafræðina í starfi. Í staðinn fyrir að tala sífellt yfir nemendum og líta
á þá sem viðtakendur fór ég nú að tala við þá og forvitnast um hvað þeir væru að
hugsa. Mér er til að mynda minnisstætt að þegar ég fór að kenna hópi nemenda um
andrúmsloft byrjaði ég ekki á því að útlista fyrir þeim hvað loft væri (eins og ég var
vanur) heldur spurði ég þá hvað loft væri í þeirra huga. Þetta fannst þeim, held ég, und-
arlegt athæfi af minni hálfu. Ég var ekki búinn að kenna þeim þetta! Þeir höfðu vanist
því að vera spurðir eftir á - að fyrst væri þeim kennt efnið og síðan kæmi kennarinn
með spurningar, svona til athuga hvort þeir hefðu „náð þessu“. Tilgangurinn af minni
hálfu var sá að fá þá til að skoða sinn eigin rann, átta sig á því hvaða hugmyndir þeir
hefðu sjálfir gert sér um loft – kortleggja upphafsstöðu þeirra ef svo má að orði komast.
Venjulega erum við svo upptekin af því að kenna, koma þekkingunni til skila, að við
V IÐHORF